پنجشنبه 27 مهر 1396 در 13:22
پنجشنبه 27 مهر 1396 در 13:22
سهم آموزش و پرورش در شورای عالی انقلاب فرهنگی
محمود فرشیدی
آموزش و پرورش، حساس‌ترین دوران و لحظات شکل‌پذیری شخصیت دوازده میلیون آینده‌ساز کشور را طی دوازده سال در اختیار دارد که استفاده از این سرمایه و فرصت لایتناهی در جهت تحکیم اهداف فرهنگی کشور، بدون شک راهبردی‌ترین تلاش و اقدام است.
مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در آغاز دورة جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی، در حکمی که صادر فرمودند، تکالیف اصلی این شورا را تعیین کردند. در این حکم «مدیریت راهبردی چالش‌های حوزة فرهنگ» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین تکالیف شورا مورد تأکید قرار گرفته است و با توجه به آنکه تعلیم و تربیت، راهبردی‌ترین عرصة فرهنگ است، طبعاً انتظار می‌رود در دورة جدید، اعضای محترم شورا به آموزش و پرورش عنایت بیشتری نشان بدهند.
همچنین به‌عنوان یکی از راهکارهای دستیابی به مدیریت راهبردی ذکر شده بر «استفاده کامل و کارآمد و هم‌افزا از همة ظرفیت‌ها و فرصت‌ها»، تأکید شده است. در این زمینه هم بی‌تردید توانمندترین بازوی اجرایی نظام اسلامی در عرصة فرهنگ، نهاد آموزش و پرورش است که متأسفانه تاکنون از این ظرفیت عظیم آن‌چنان‌که باید در پیشبرد اهداف متعالی انقلاب استفاده نشده است.
آموزش و پرورش، حساس‌ترین دوران و لحظات شکل‌پذیری شخصیت دوازده میلیون آینده‌ساز کشور را طی دوازده سال در اختیار دارد که استفاده از این سرمایه و فرصت لایتناهی در جهت تحکیم اهداف فرهنگی کشور، بدون شک راهبردی‌ترین تلاش و اقدام است.
از دیگر راهکارهایی که رهبر معظم انقلاب برای دستیابی به مدیریت راهبردی، یادآور شده‌اند «مهار تهدیدها و آسیب‌ها با نگاه حکیمانه و معقول» است. از این منظر هم روشن است که آسیب‌پذیرترین گروه سنی جامعه در برابر هجوم فرهنگی دشمن، دانش‌آموزان می‌باشند و سرمایه‌گذاری تخصصی و برنامه‌ریزی‌های دقیق، می‌تواند منجر به مصونیت بخشی نسل آینده شود و اطمینان‌بخش‌ترین سپر دفاعی را در برابر تهدیدها و آسیب‌ها ایجاد نماید.
همچنین از هفت اولویت کاری ارائه شده به شورای عالی انقلاب فرهنگی، نخستین اولویت ناظر به پیگیری مصوبات قبلی شورا است که ازجمله آن‌ها و از مهم‌ترین مصوبات شورا طی چند سال اخیر تصویب سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش است، موضوعی که به دلیل اهمیت در ششمین اولویت نیز مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته و یادآوری شده است که «هنوز به سرانجام مطلوب نرسیده است.»
البته در فصل هشتم سند تحول بنیادین، سیاست‌گذاری، «نظارت و ارزیابی در سطح کلان فرآیند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی» به شورای عالی انقلاب فرهنگی واگذار شده است که تاکنون ظاهراً کمیته یا شورایی برای ایفای این مسئولیت خطیر تشکیل نشده است و لذا این نگرانی دور از ذهن نیست که در مقام اجرا، سند تحول بنیادین از اهداف متعالی خود فاصله بگیرد، چنانکه برخی از صاحب‌نظران در ارتباط با چهل برنامه عملیاتی برای سند تحول بنیادین، که اخیراً توسط وزارت آموزش و پرورش عرضه شده است، دغدغه‌هایی را ابراز می‌دارند و معتقدند به دلیل عدم تبیین اهداف متعالی سند، برنامه‌های پیشنهادی را نمی‌توان تحول‌آفرین و نشأت گرفته از روح سند، تلقی کرد بلکه باید گفت غالباً برنامه‌های اجرایی و اصلاحی متداولی است که معمولاً در هر دوره‌ای پیشنهاد و اجرا می‌شود و شاید بتوان گفت به‌نوعی قالب تنگ و محدود کنونی حاکم بر نظام اداری وزارت آموزش و پرورش بر سند تحول تحمیل و تلاش شده است صرفاً در قالب همین ساختار موجود برنامه‌هایی پیشنهاد شود و به‌عنوان‌مثال درحالی‌که سند تحول بارها بر مشارکت تمام دستگاه‌ها و نهادها و جلب همکاری بخشهای دولتی و غیردولتی و تعامل اثربخش با مراکز فرهنگی و اجتماعی و استفاده از ظرفیت رسانه‌ها به‌ویژه رسانه ملی، تأکید کرده است، در برنامه‌های ارائه شده نوعی درون‌گرایی مشاهده می‌شود و حضور دستگاه‌ها و بخشهای غیر از آموزش و پرورش بسیار کمرنگ است.
به‌هرحال در سالی که مزین به نام فرهنگ است از شورای عالی انقلاب فرهنگی، که سنگین‌ترین مسئولیت را در مدیریت راهبردی فرهنگ کشور بر عهده دارد، انتظار می‌رود بیش از گذشته به ظرفیت فرهنگی معلم و مدرسه و نهاد تعلیم و تربیت عنایت داشته باشد زیرا به دلیل غلبه موضوعات حوزه آموزش عالی و نیز تخصص غالب اعضا در این حوزه مسائل آموزش و پرورش کمتر در این شورا مطرح شده است و لذا پیشنهاد می‌شود با توجه به دغدغه‌های فرهنگی مقام معظم رهبری و نیز با توجه به اینکه هیئت دولت هر هفته دو جلسه و مجلس شورای اسلامی هر هفته سه جلسه برگزار می‌کند، شورای عالی نیز ضمن فعال ساختن کمیسیون‌ها و واحدهای تابعه به جای هر دو هفته یک بار، حداقل هفته‌ای یک بار تشکیل جلسه دهد تا ضمن آگاهی بیشتر از چالش‌هایی که در عرصه فرهنگ کودک و نوجوان وجود دارد، بر روند فرهنگی یک ششم جمعیت ایران، بیش از پیش نظارت و اعمال مدیریت نماید..
