اندیشۀ مطهر

شهید مطهری

علم اگر باشد ثروت را به دنبال خود می‌آورد ولی ثروت نمی‌تواند علم را به دنبال بیاورد

اندیشۀ مطهر
•    جمله‌ای است از یکی از فیلسوفان معاصر اروپا، می‌گوید: «پیمان‌ها بدون شمشیر جز کلماتی بر روی کاغذها نیستند». سخنی بسیار اساسی است؛ یعنی تو به پیمان خودت وفادار باش؛ اما اتکایت به وفای طرف نباشد.
•    اسلام نظیر یک تئوری که یک فیلسوف در گوشه اتاق یا زیر کرسی گفته باشد نیست؛ بلکه یک نقشه سازمان اجتماعی است که حداکثر کوشش را برای اجرا و پیاده کردن این نقشه به کار می برد.
•    یکی از متعالی‌ترین غرایز و احساسات هر انسان حس مذهبی و فطرت خداجویی اوست. سروکار قرآن با این حس شریف و برتر است.
•    اگر در جامعه‌ای احساس و ادارکی نو پیدا شد، علامت یک نوع رشد است و احتیاج جدیدی را نشان می‌دهد. این‌ها را باید با هوا و هوس و شهوت‌پرستی فرق گذاشت.
•    منافقان در عمق باطن روحشان ایمان ندارند و لهذا در مواقع سختی که پیش می‌آید عقب می‌کشند و احیاناً با دشمنان مسلمانان همکاری می‌کنند.
•    در هر جامعه‌ای یکی از بزرگ‌ترین خطرها این است که صفوف مشخص نباشد. افراد مؤمن و افراد منافق همه در یک صف باشند.
•    قرآن به مجاهدان می‌گوید: ای اهل ایمان، آنگاه‌که با دشمن روبه‌رو می‌شوید و مرگ دندان‌های خود را به شما نشان می‌دهد. پابرجا باشید و یاد خدا بکنید.
•    مسلمان قرآن یعنی مسلمان واقعی، تسلیم خدا بودن، دارای اخلاق و عمل اسلامی بودن، نه‌فقط شعارها شعار اسلامی باشد.
•    باید ایمان نسل جوان را تجدید و تازه کرد و یا به عبارت دیگر و بهتر، او را با ایمان تازه و شکل جدیدی از ایمان آشنا کرد که نتیجه‌اش ترقی و تکامل و در عین حال پیروی از اصول ثابت اسلامی بوده باشد.
•    اگر قیام و مبارزه به خاطر منافع نبود، بلکه برای نجات بشریت از چنگال عقرب جهل و ضلالت و هیولای ظلم و استبداد و استثمار بود، چنین مبارزه‌ای طبعاً تقدس و تعالی و عظمت پیدا می‌کند.
•    ما می‌خواهیم دموکراسی را بر اساس آزادی‌های انسانی بنا نهیم نه بر اساس رهایی حیوانیت و امکان ندارد انسانیت آزاد باشد درحالی‌که حیوانیت او رهاست.
•    از قرآن استفاده می‌شود که عرض و غایت دین دو چیز است؛ یکی آشنایی با جهان غیب و دیگری قیام به عدل و اقامۀ عدل اجتماعی.
•    بیماری استکبار، تعصب نسبت به عقاید کهنه، پیروی از نیاکان و بزرگان، نمونه‌هایی از بیماری‌های روح است که نمی‌گذارد انسان زیر بار حقیقت برود.
•    توحید، یعنی خدا محبوب و مطلوب اول انسان باشد و هرچه غیر خدا هست تابع این محبوب و به خاطر این محبوب، محبوب باشد.
•    اسلام هرگز نمی‌گوید اگر یک قلدر به یک‌طرف صورتت سیلی زد. این‌طرف دیگر را بیاور؛ می‌گوید: آن‌که به شما تجاوز می‌کند، به همان اندازه حق‌دارید تجاوز او را جواب دهید.
•    دنیا برای انسان مانند مدرسه است که باید تکلیف انجام دهد و به مسئولیت‌های خود توجه داشته باشد و باید خود را در این مدرسه کامل کند تا وقتی از مدرسه بیرون می‌آید کامل باشد.
•    بزرگ‌ترین اثر حادثۀ کربلا این بود که پردۀ نفاق را درید و حساب سلطنت عملاً از حساب دین جدا شد و اگر کربلا نبود امویان به نام دین بر مردم حکومت می‌کردند.
•    در تاریخ گذشتۀ ما مسجد و مدرسه همیشه یکی بوده‌اند یا همسایه یکدیگر بوده‌اند. خود مسجدالنبی، هم مسجد بود هم ‌مرکز تعلیم و تربیت.
•    علم اگر باشد ثروت را به دنبال خود می‌آورد ولی ثروت نمی‌تواند علم را به دنبال بیاورد.
•    حقیقت اسلام، تسلیم است و حقیقت کفر، عناد و جحود. ای‌بسا مسلمانانی که به‌حسب ظاهر مسلمان‌اند ولی باطن قلب و روحشان مسلم نیست و ای بسا افرادی که به‌حسب فطرت مسلمان‌اند گو اینکه به‌حسب ظاهر مسلمان نباشند.
•    استعمارگران از باز کردن مدرسه و دانشگاه بیم ندارند؛ اما از سوی دیگر با تمام قوا می‌کوشند تا قلب و روح دانشجو و دانش‌آموز را فاسد و تباه کنند؛ چون قلب و روح بیمار به هر پستی و بهره‌کشی و استثمار تن می‌دهد.
•    شفاعت تابع پیوندی است که انسان از درخت شفیع در دنیا به درخت خودش زده باشد، والا انسان به‌صورت درخت پیوند نزدۀ صد درصد تلخ امکان ندارد که از میوه یک درخت شیرین استفاده کند.
•    اگر ملتی مال و ثروت داشته باشد ولی علم نداشته باشد یعنی انسان نداشته باشد، آن مال و ثروتش بیش از آن مقدار که خوردۀ خودش بشود خوردۀ ملت‌های دیگر می‌شود.
•    قرآن دم از علم و ایمان باهم می‌زند، نه ایمان منهای علم و نه علم منهای ایمان.
•    تا باطن مردم و عقل خود مردم نجنبد و حس و حرکت یعنی حیات از خود نشان ندهد، تعلیمات پیغمبر نمی‌تواند مفید واقع شود.