کانون مدارس اسلامی، اهداف، اصول و سیاست‌ها

حسین بنی اسدی قائم مقام کانون مدارس اسلامی

کانون مدارس اسلامی معتقد است در کنار همة نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، مؤسسات مردم نهاد در حوزه اموزش و پرورش می‌توانند نقش‌آفرینی کنند

کانون مدارس اسلامی در سال 1388 با حضور جمعی از نخبگان و کارشناسان مجرب ِآموزش و پرورش با الهام از فرمایشات بنیانگذار جمهوری اسلامی؛ حضرت امام خمینی(ره) که فرمود: «من به همة مسئولین سفارش می‌کنم به هر شکل ممکن وسایل ارتقاء اخلاقی، اقتصادی، علمی و هنری جوانان را فراهم سازید و آنان را تا مرز رسیدن به بهترین ارزش‌ها و نوآوری‌ها همراهی کنید.» و همچنین مقام عظمای ولایت و رهبری که می‌فرماید: «تربیت نسل باسواد، تحصیل کرده، اندیشمند و روشنفکر ضرورت انقلاب اسلامی ماست و اگر بخواهیم روی آیندة این نظام حساب کنیم، باید بدانیم که آیندة نظام ما طبعاً به دست جوان‌های باسواد، مطلع و عالم و دارای لیاقت و صلاحیت علمی و عملی است و همین‌ها اداره کنندة آیندة دستگاه اداری، قضایی و فرهنگی کشور خواهند بود.» با شعار تعامل، تعالی و توسعة مدارس اسلامی در پاسخ به درخواست مدارس اسلامی و با هدف ارتقاء توانمندی مدارس با بهره‌گیری از روش‌های هم‌اندیشی، تبادل نظرات، تجربیات و امکانات در حوزه‌های پرورشی، آموزشی، نیروی انسانی، حقوقی، اقتصادی، رفاهی، تربیت بدنی، اولیاء و مربیان و همچنین با پژوهش‌های لازم و برنامه‌ریزی برای توسعة کیفی (فرهنگی، علمی، دینی، فنی) و با نگاه به استراتژی کانون «تحقق تربیت اسلامی» تأسیس گردید.

     نکتة حائز اهمیت این است؛ جمعی از صاحب‌نظران تعلیم و تربیت اسلامی در حوزه و دانشگاه و همچنین مدیران، دبیران و مربیان دلسوز تعلیم و تربیت اسلامی، وجود یک مؤسسة مردم نهاد که بتواند در کنار نظام آموزش و پرورش این کشور با همکاری مدارس، مدل‌ها و الگوهایی برای ارتقاء نظام تربیتی و آموزشی کشور، آماده‌سازی و ارائه نماید را یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر می‌دانند. 

          کانون قصد رقابت با نظام آموزش و پرورش کشور را ندارد، بلکه معتقد است در کنار همة نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، مؤسسات مردم نهاد دلسوز و کارآمد و متخصص در آن حوزه می‌توانند نقش‌آفرینی کنند. در همین راستا، کانون به‌عنوان یکی از این مؤسسات مردم‌نهاد، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فکری و برنامه‌ای مراکز علمی، فرهنگی و آموزشی و همچنین مدارس اسلامی در همیاری آموزش و پرورش کشور می‌تواند برای تحول بنیادین نظام آموزشی و پرورشی کشور گام‌های مؤثر و ماندگاری را بردارد.

شاخصه‌های کانون مدارس اسلامی عبارتند از: 

•     اسلام‌مداری 

•     ولایت‌مداری 

•     عقل و منطق‌گرایی 

•     ارزش‌مداری 

      در نظام مدیریتی کانون، سیاست از بالا به پایین همانند نظام اداری حاکم بر دستگاه‌ها وجود ندارد؛ لذا پایة شعار خود را تعامل قرار داده است؛ زیرا معتقد است در درون مدارس اسلامی، ظرفیت‌های فکری، علمی، و اندوخته‌های تجربی گرانبهایی وجود دارد که توسط همکاران شریف فرهنگی در طی سال‌های خدمت به‌دست آمده است و این دستآوردها، ذخائر ارزشمندی برای بازنگری و اصلاح برنامه‌ها و همچنین سیاست‌ها و ارائة هرگونه برنامه‌ای خواهند بود.

     کانون وابستگی خطی و حزبی به جناح‌بندی‌ها، احزاب و گروه‌ها ندارد. البته دست‌اندرکاران کانون دارای بینش سیاسی هستند و به تربیت سیاسی دانش‌آموزان اعتقاد دارند ولی ورود به دسته‌بندهای جناحی نخواهند داشت.

کانون در ارائة برنامه‌ها به چند اصل معتقد و ملتزم است:

•     مشورت و بهره‌گیری از خردجمعی؛ 

•     انجام کارشناسی دقیق علمی؛ 

•     پژوهش و تحقیق؛ 

•     تعامل با نهادها و دستگاه‌ها و مراکز علمی، آموزشی، فرهنگی، هنری و پژوهشی؛ 

•     نیازسنجی با توجه به دوره‌های تحصیلی و شرایط سنی و جنسی دانش‌آموزان. 

کانون مدارس اسلامی در سه حوزه از مدارس اسلامی حمایت می‌کند:

•     فکری؛ 

•     برنامه‌ای؛ 

•     حقوقی. 

کانون در راستای سیاست‌های خود آرزمند است :

•     در توسعة تعلیم و تربیت اسلامی در سطح کشور نقش راهبردی ایفا نماید؛

•     تعلیم و تربیت اسلامی را با همکاری مدارس اسلامی در سطح مدارس اسلامی نهادینه نماید؛

•     زمینة تربیت نیروهای کارآمد مورد نیاز نظام الهی را در بستر مدارس اسلامی و  با همکاری مدارس اسلامی فراهم نماید؛

•     با همکاری کلیه نهادهای دلسوز، زمینه تحقق هرچه بهتر تعلیم و تربیت اسلامی و انتقال ارزش‌های انقلاب اسلامی را از طریق توسعة مدارس در خارج از کشور فراهم نماید.

•     با همکاری مدارس اسلامی، مدارس الگو و نمونة عینی تحول بنیادین را مدل‌سازی و به نظام آموزش و پرورش کشور ارائه نماید. 

در حال حاضر، کانون نهالی نوپاست و در این زمان کوتاه توانسته است زمینة هم‌افزایی و بهره‌وری مدارس از یکدیگر را برای قریب به چهارصد مدرسه که در انجام فعالیت‌های خود، رویکرد به تربیت اسلامی دارند را فراهم نماید. چشم‌انداز کانون در راستای سند چشم‌انداز بیست ساله نظام اسلامی به منظور تحولی بنیادین در نظام آموزشی و پرورشی جهت «تحقق تربیت اسلامی» که یکی از مهم‌ترین اهداف نظام جمهوری اسلامی است، پیش‌بینی، تهیه و تنظیم خواهد شد که در قالب شصت برنامة راهبردی در حوزه‌های تربیتی، فرهنگی، هنری و ورزشی به‌صورت بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت به اجرا گذاشته می‌شود. اهم برنامه‌ها به قرار زیر است:

• تدوین و چاپ الگوی مدرسۀ اسلامی؛

• راه‌اندازی صندوق توسعۀ مدارس اسلامی؛ 

• توسعۀ مدارس اسلامی در سطح مناطق کشور (به‌ویژه مناطق محروم)؛

• راه‌اندازی مرکز تربیت نیروی انسانی و آموزش معلمان و مربیان؛

• برگزاری دوره‌های آموزش معلمان و مربیان؛ 

• برپایی نمایشگاه‌های کشوری و بین‌المللی دستآوردهای مدارس اسلامی؛

• برگزاری جلسات هم‌اندیشی و هم‌افزایی مدیران، معلمان و مربیان مدارس اسلامی؛

• برگزاری جشنواره‌های فرهنگی، هنری و ورزشی دانش‌آموزان؛

• برگزاری همایش‌های علمی– کاربردی؛

• توسعۀ پژوهش در بین دانش‌آموزان و معلمان؛ 

• تولید فیلم‌های مستند و داستانی (با رویکرد به توسعه و تحقق اهداف تعلیم و تربیت اسلامی)؛

• فراهم‌سازی زمینه‌های غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان؛

• شناسایی و رشد دانش‌آموزانِ بااستعداد مناطق محروم؛

• تقویت و توسعۀ فرهنگ نماز، قرآن، سیرۀ نظری و عملی معصومین(ع)، حجاب و عفاف، انقلاب و ارزش‌ها، استکبارستیزی و موضوع ولایت‌ فقیه در بین دانش‌آموزان.

به دلیل اهمیت بعضی از برنامه‌ها، ضروریست آنها را تبیین و نکاتی را تقدیم دارم.

 دست‌اندرکاران کانون معتقدند علاوه بر تلاش و حمایت همه جانبه برای تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش که مورد تأکید رهبر فرزانة انقلاب است، سنگر دفاع از انقلاب را با توسعة مدارس اسلامی در داخل و خارج از کشور باید مستحکم نمود و در کنار این اقدام مهم، تعامل با مدارس اسلامی خارج از کشور به منظور استفاده از دستآوردهای آنها و انتقال ارزش‌های فرهنگی و تربیتی خود قابل تأمل است. در این راستا یکی از سیاست‌های کانون، توسعة روابط بین‌الملل و فراهم‌سازی زمینة تعامل مدارس اسلامی داخل و خارج از کشور است.

     در راستای تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش، تدوین الگوی مدرسة اسلامی به‌عنوان تراز فعالیت‌های یک مدرسه که از شاخص‌های تربیتی، آموزشی، ارزشیابی تحصیلی، مالی و اداری و ... برخوردار باشد یک ضرورت است. کانون مدارس اسلامی در نظر دارد با همکاری کلیة نخبگان حوزة تعلیم و تربیت اسلامی این الگو را به‌عنوان یک اثر ماندگار تدوین و به نظام تعلیم و تربیت کشور ارائه نماید.

 یکی دیگر از سیاست‌های کانون حمایت‌های حقوقی از مدارس غیردولتی اسلامی در عرصه‌های مختلف به‌ویژه در مجامع قانون‌گذار، آموزش و پرورش، نهادها، دستگاه‌ها، مراکز فرهنگی و آموزشی کشور است. توجه و حمایت از مدارس عام‌المنفعه در این حمایت‌ها به‌صورت ویژه دیده شده است. کانون در چشم‌انداز خود علاوه بر برنامه‌های یادشده به سیاست ها و برنامه‌هایی همچون: تنظیم سندهای راهبردی در حوزة فعالیت‌های تربیتی و اسلامی مدارس، مستندسازی فعالیت‌های تربیتی و اسلامی مدارس، برگزاری کنفرانس‌های علمی، تألیف کتب راهنمای تربیت دینی معلمان برای کلیة دروس تحصیلی، تألیف کتب راهبردی برای مربیان پرورشی، تألیف کتب کاربردی تربیت اخلاقی، اعتقادی، اجتماعی و سیاسی دانش‌آموزان براساس پایه‌های تحصیلی و تشکیل کمیته‌های مختلف راهبردی و ... توجه جدی دارد و عملیاتی شدن آنها را در دستور کار خود قرار داده است.