نگرش تربیتی به مهارت‌های اقتصادی

سید باقر پیشنمازی

درک مفاهیمی مثل دخل‌وخرج، بهره‌گیری اقتصادی از اوقات فراغت و ... موجب احساس هویت و کرامت و عزت می‌شود

... ادامه از شماره قبل

     در روستاها مسئله از این جدی‌تر بود و اکنون نیز در مناطقی از کشور که مهاجرت به شهرها صورت نگرفته، همچنان مشاهده می‌شود که فرزندان در اقتصاد خانواده مشارکت دارند و با حضور در مزارع و شالیزارها و گندمزارها یا در امر پرورش دام و صنایع‌دستی، در تولید درآمد، نقش جدی ایفا می‌کنند؛ لذا نسبت به برخی از فرزندان شهری که حتی یک گام هم بدون تکیه‌گاه پدر و مادر نمی‌توانند بردارند، از فهم اقتصادی و معیشتی و توان خوداتکایی بیشتری، برخوردارند.
     تقویت فرهنگ خوداتکایی در خانواده و تعریف حق‌الزحمه درازای کار (هرچند در منزل) و اینکه: هرکه نان از عمل خویش خورد و زمینه‌سازی تدریجی برای مبادرت به تولید و کسب درآمد و فاصله گرفتن از تکیه‌گاه‌ها و هر از چندی آزمایش روی پای خود ایستادن، ازجمله مقدمات تربیت اقتصادی است.
     درک مفاهیمی مثل دخل‌وخرج، دوراندیشی در مصرف و پرکاری در تولید و بهره‌گیری اقتصادی از اوقات فراغت و اهتمام برای تجمیع سرمایه و تولید و کسب درآمد و تلاش در عملی کردن آن غیر از کارآمدی و اعتمادبه‌نفس و خوداتکایی، موجب احساس هویت و کرامت و عزت می‌شود و چنین فردی نیز برای تأمین معیشت زندگی در صورت تشکیل خانواده دچار وحشت و اضطراب نمی‌شود و با تلاشی مضاعف گلیم خود را از آب بیرون می‌کشد.

     هرچند برخی از مدارس به‌صورت خودجوش ابتکاراتی در این زمینه به کار گرفتند؛ اما اقدام اساسی در حوزۀ «تربیت اقتصادی و زیستی» به عهدۀ وزارت آموزش‌وپرورش است. شورای عالی آموزش‌وپرورش نیز از سال‌ها قبل، این وظیفه را به‌عنوان یکی از ساحت‌های تربیتی تصویب و ابلاغ کرده است.
     وزارت آموزش‌وپرورش با برنامه‌ریزی و اقدام در هر دو ظرفیت تعریف‌شده فوق و زمینه‌سازی برای پرورش استعدادهای دانش‌آموزان، خدمت بزرگی به آنان و خانواده‌ها و استقلال اقتصادی کشور می‌تواند ارائه نماید.
     برای تحقق این منظور، معاونت پرورشی و تربیت‌بدنی وزارت در سال 1386 با پیگیری و جلب موافقت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وقت کشور «دفتر برنامه‌ریزی تربیت اقتصادی و زیستی» را بنا گذاشت و کار این دفتر با آمایش وضع موجود، کتب درسی پایه‌های مختلف تحصیلی در حوزۀ مفاهیم اقتصادی آغاز شد تا نسبت به برنامه‌ریزی مناسب برای تأمین منابع تکمیلی درسی و تعریف روش‌های عملی به تفکیک 3 دورۀ تحصیلی آن زمان و توسعۀ تدریجی آن اقدام نماید؛ اما تلاش‌ها و اقدامات این دفتر در میانه راه پس از تغییر وزیر متوقف گردید و دفتر برنامه‌ریزی تربیت اقتصادی و زیستی قبل از سالگرد تأسیس خود به دلیلی غیر کارشناسانه و به بهانۀ کوچک‌سازی ساختار تشکیلاتی وزارت حذف گردید! اکنون و در پی چندین سال پی‌درپی شعار اقتصادی سال و به دلیل وجود ظرفیت‌های انسانی و محیطی بالقوه و بالفعل بسیار زیاد در کشور، برای دستیابی به استقلال اقتصادی و توسعه فرهنگی ـ تربیتی، ضروری به نظر می‌رسد که وزارت آموزش‌وپرورش نسبت به احیای دفتر یادشده و تمهید تربیت اقتصادی و زیستی دانش‌آموزان، خصوصاً در اجرای راهکار 5-6  فصل هفتم سند تحول بنیادین اهتمام نماید.

 

پی‌نوشت‌ها:
1- قرآن کریم، سورۀ صف، آیۀ 10.
2- همان، سورۀ توبه، آیۀ 111.
3- همان، سورۀ بقره، آیۀ 245.
4- دعای ابوحمزه ثمالی: الحمدا... الذی اسئله فیعطینی و إن کنت بخیلا حین یستقرضنی.