اعلام کتب جدید پایه دوازدهم

هر تغییری در کتب درسی باید به تصویب شورای برنامه درسی برسد

محمد امانی طهرانی مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری اظهار داشت: کتاب‌های درسی همواره به عنوان یک دغدغه ملی برای ما مطرح بوده است. 

وی در خصوص روند توسعه فناوری‌ها، گفت: در یک و سال نیم گذشته توسعه چشمگیری در فضای مجازی به وجود آمده و این امکان فراهم آمده تا افراد نقطه نظرات خود را در حیطه‌های مختلف از جمله کتاب‌های درسی بیان کنند.

مدیر کل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری افزود: این امکان جدیدی  است که کشور و همه فعالیت‌های در کشور آن را تجربه می‌کنند و کتاب‌های درسی از انتقادهای این گونه مستثنی نیست؛ به طوری که این انتقادها و نظرات با کل انتقاداتی که در طول چهل یا پنجاه ساله گذشته شده، برابری می کند. 

امانی طهرانی خاطرنشان کرد: ما همه انتقادها را پیگیری می‌کنیم و مورد بررسی قرار می‌دهیم. برخی از مطالبی که در فضای مجازی مطرح می‌شود اساسا خلاف واقعیت است و اطلاعات نادرستی هست که داده می‌شود و ما درباره صحت یا عدم صحت این اخبار اطلاع رسانی می‌کنیم.  

وی اضافه کرد: این مطالب خلاف واقع تاثیر خودش را روی افکار عمومی می‌گذارد، به طوری که مثلا شایع شده بود که موضوع شهید «حسین فهمیده» از کتاب‌های درسی حذف شده، با وجود اینکه این اتفاق صورت نگرفته و ما نادرستی این خبر را اعلام کرده ایم، اما در ذهن افکار عمومی حذف حسین فهمیده شکل گرفته است.

مدیرکل دفتر تألیف کتب‌ درسی ابتدایی و متوسطه نظری گفت: از این نوع اتفاق ها و برداشت‌های اشتباه افکار عمومی در موارد مختلف برای ما پیش آمده است و این روند بی اعتماد سازی افکار عمومی در حوزه‌های مختلف از جمله در زمینه کتاب‌های درسی نگران کننده است.

امانی طهرانی درباره حجم کارهای انجام شده در چند سال گذشته، بیان داشت: با توجه به تغییر نظام آموزشی، حجم زیادی از کتاب‌های درسی در سال‌های گذشته تالیف شده است. بالغ بر 6 هزار صفحه کتاب که هر صفحه کتاب حاوی عناصر سازنده‌ای شامل عکس، نمودار، شکل، آمارها، جداول و ... است و  حجم زیادی از مطالب کتاب‌های درسی را تشکیل می‌دهد. 

وی تصریح کرد: با این اوصاف امکان وجود خطا در کتاب‌های درسی با توجه به این حجم کار، ممکن است. معمولا معلمین اولین ویرایش‌گران کتاب‌ها هستند و به ما اعلام می‌کنند و در مرحله بعد، جامعه است که ممکن است ایرادهایی در کتاب‌های درسی مشاهده و آن را اعلام کند.

مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری در پاسخ به این پرسش که «برخی روایت‌ها از تاریخ معاصر را گزینشی می‌دانند و اینکه ادبیات معاصر ما به شکل ناقص و گزینشی در کتاب ها آمده است، گفت: در مورد کتاب‌هایی که بار سیاسی یا بار سلیقه‌ای خاصی دارد، اختلاف نظر وجود دارد و در این زمینه‌ها معمولا روایت‌های رسمی وجود دارد. 

امانی طهرانی ادامه داد: گروهی وقایع 28 مرداد را به صورت کودتا می‌بینند و گروهی دیگر آن را جنبش مردمی می‌بینند، بایست دید روایت رسمی آن کشور چیست و این مساله را همه دنیا پذیرفته‌اند.

وی متذکر شد: در مباحث ادبی گروهی علاقه زیادی به ادبیات کهن و گروهی علاقه به ادبیات معاصر دارند. برای ما حل و فصل کننده این مسایل گروه برنامه ریزی کتب درسی است که در آن به اشتراک نظر می‌رسند. برخی از  اطلاعاتی که در فضای مجازی می‌آید و روی یک بخش خاص اشاره می‌کنند، درست نیست.

مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری افزود: این مساله به صورت بافت است و کلیت یک کتاب باید از ابتدا تا انتها دیده شود و به محدودیت‌ها و نقطه تمرکز کتاب دیده شود. 

امانی طهرانی تصریح کرد: نمی‌توان با مقایسه یک قطعه از کتاب قدیم و جدید نتیجه گیری کرد. هرکدام از کتاب‌ها لازم هست در بستر خودش دیده شود. پاره‌ای از مسایل در کتاب‌های درسی ریشه‌های اعتقادی و سیاسی دارد؛البته ممکن است برخی معتقد باشند همه تاریخ بایست درباره تاریخ اسلام و روایت‌های آن باشد و عده‌ای دیگر به تاریخ ایران باستان علاقمند هستند و اعتقاد دارند بایست به این بخش تاریخ بیشتر پرداخته شود. 

 وی بیان داشت: کتاب درسی آینه ملت است و بایست آینه‌ای از همه افکار باشد. در کتاب‌های جدید جلوه‌های دانشمندان ایران و اسلام بسیار کار شده است و در تمامی کتاب‌ها  نام این دانشمندان برده شده است.

 مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری گفت: مرجع رسمی برای کتاب‌های درسی شورای برنامه ریزی کتاب‌های درسی است؛ شورای برنامه ریزی ترکیبی از متخصصین برجسته و صاحب صلاحیت است که تصمیم گیری اصلی را انجام می‌دهند و این شورا بالاترین مرجع است.

امانی طهرانی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان افت تعلقات ملی «سرود ملی و پرچم ملی » را به محتوی آموزشی کتب درسی ارتباط داد، افزود: با این گرایش که هر اتفاق در کشور می‌افتد گردن آموزش و پرورش بگذاریم و بگوییم آموزش و پرورش کوتاهی کرده است، مخالفم.

وی خاطرنشان کرد: این یک برداشت عام است که همه مسایل را به کتاب درسی نسبت دهیم. به صورت برنامه صریح پرچم را کار کرده‌ایم و در برنامه ضمنی در بخش های مختلف کتاب‌ها پرچم را کار کرده ایم. 

مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری افزود: در کتاب‌های درسی در بخش‌های مختلف کتاب‌ها، پرچم ایران کار شده است و در انتها و ابتدای کتاب و هرجا که قابلیت کار شدن پرچم داشته است، آن را بصورت دقیق کار کرده‌ایم.  

امانی طهرانی متذکر شد: پرچم از موضوعات مورد تاکید  بوده است و بسیار روی آن کار کرده‌ایم؛ از طرفی بی احترامی اخیر از سوی معدودی به پرچم ملی با عکس العمل ملی مواجه شد. ممکن است در فعالیت‌های ابتدای انقلاب در این زمینه غفلتی شده باشد، اما در این سال‌ها توجه به پرچم احیا شده است.

وی ادامه داد: اینکه ما می‌بینیم دانش‌آموزان دبیرستانی در هر سطحی درباره موضوع دینی با استدلال صحبت می‌کند، به این علت است که ما در چهار سطح مسایل را تا سطح استدلالی کار کرده‌ایم؛ضمن اینکه  در سایر دروس نیز با همین روش پیش رفته‌ایم.

مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری در پاسخ به سؤالی در خصوص انتقاد رئیس جمهور از محتوای کتاب‌های درسی اذعان کرد: معتقدیم رئیس جمهور بر تمام بخش‌های کشور اشراف کامل دارد و علی رغم اقدامات انجام شده در زمینه تغییر محتواهای آموزشی، هنوز انتظارات جامعه از محتواهای آموزشی برآورده نشده است.

امانی طهرانی در پاسخ به پرسشی که قبلا گفته شده چهل سال است سازمان سنجش در مورد کنکور کاری نکرده است و آیا کتاب‌های درسی به گونه‌ای طرح شده که بتواند زمینه برداشته شدن کنکور باشد، گفت: درباره کنکور دو مصوبه در مجلس داریم؛ مصوبه اول برای سال 1386 است که وزارت علوم و سازمان سنجش موظف شدند که ساز و کارهایی را برای سنجش و انتخاب دانشجویان بر اساس سوابق تحصیلی انجام انجام دهند و ساز و کارهای آن را فراهم کند.

وی بیان داشت: انجام این کار بر عهده ما نبوده است و انتظار می‌رفت که در چارچوب آن قانون مجموعه‌ای از پژوهش‌ها و جلسات انجام گیرد و صورت جلسه‌های آن آماده شود، اما پس از شش سال سازمان سنجش اعلام کرد که این قانون قابلیت عملیاتی شدن ندارد، تقاضای  اصلاح آن را کرد. 

مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری افزود: ما اعتقاد داریم که بایست قانونی را اجرا تا نقاط ضعف و قدرت آن را بدانیم. در آن 6 سال تعداد جلسات برگزار شده خیلی کم بوده و ما حتی صورت جلسه ای نداریم که به عنوان مثال پنجاه کارشناس آموزشی کشور آن را امضا کنند و در آن بنویسند این قانون قابلیت عملیاتی شدن ندارد.  

امانی طهرانی خاطر نشان کرد: به نظر می‌رسد بعد از 6 سال سازمان سنجش و وزارت علوم تنها به بیان دیدگاه پیشینی خود مبنی بر عدم امکان حذف کنکور را بیان کرده‌اند؛ در نتیجه چندین سال هیچ اقدام اجرایی برای انجام قانون انجام نشده است.

وی ابراز داشت:  در سال 92 بخش‌هایی از آن قانون اصلاح شد و اکنون مبنای ما این قانون است. در هر دو قانون قرار است تا به موضوع سوابق تحصیلی توجه جدی شود. سوابق تحصیلی به عنوان امتحان نهایی تعریف شده است و امتحانات نهایی استاندارد گرفته شود و نمرات نهایی استاندارد به عنوان یکی از منابع اصلی پذیرش دانشجویان استفاده شود.

امانی طهرانی با اشاره به اینکه تمام کتاب‌های درسی از پشتوانه پژوهشی برخوردار هستند، گفت: چاپ وتولید این حجم از کتاب‌های درسی قطعاً خالی از اشکال نیست و خوشبختانه آمار اشتباهات در کتاب‌های درسی معمولاً در یک سال کمتر از 10 مورد است، اما این موضوع نباید موجب قضاوت نادرست در مورد همه محتواهای آموزشی شده و کار متخصصان عرصه تعلیم وتربیت را زیر سؤال ببرد.

مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری  ادامه داد: در بسیاری از موارد، کتاب‌هایی را اشخاص به نام منتشر می‌کنند که اشتباهات زیادی دارند، اما در حوزه آموزش و پرورش و در یک سال و نیم اخیر ما شاهد بیشترین حجم خبرها و انتقادات به کتاب‌های درسی هستیم؛نقدهایی که اغلب منصفانه نبوده و براساس  برداشت‌های سطحی و ناقص صورت گرفته است. 

وی تصریح کرد: به عنوان مثال، درج نام بابل به عنوان  یکی از شهرهای پرجمعیت ناحیه کوهستانی شمال کشور که براساس سیستم GIS چاپ نقشه توسط سازمان جغرافیای نیروهای مسلح انجام گرفته و به علت توسعه شهری بیشتر این شهر نسبت به ساری صورت گرفته است، موجب شد تا شاهد اتهام زنی در این زمینه به آموزش و پرورش باشیم؛ به طوری که مخاطبان مطلب مذکور تصور کنند نویسنده کتاب هدف خاصی را دنبال می‌کرده است.

 امانی طهرانی خاطرنشان کرد: افرادی که در خصوص یک نقشه اظهارنظر می‌کنند، طبیعتاً باید بر علم نقشه شناسی مسلط باشند؛ در صورتی که انتقادهای اخیر راجع به نقشه‌های جغرافیای درسی چنین خبری نیست و از روی نا آگاهی قضاوت شده است.

 مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری ادامه داد: باید به نظر کارشناسان، متخصصان و پژوهشگران حوزه تألیف کتاب‌های درسی اعتماد کرده واز دامن زدن به مطالب سطحی خودداری کنیم؛ بنابراین اگر بخواهیم پیشنهادات افراد از مناطق مختلف درخصوص گنجاندن فلان مطلب در کتاب‌های درسی را بپذیریم، دایره محفوظات گسترش پیدا می‌کند و روند ملی تدوین کتاب‌های درسی نیز آسیب می‌بینند.

وی یادآور شد: شورای برنامه ریزی کتاب‌های درسی که 10 نفر به عنوان نماینده از سازمان‌های مختلف در آن عضو هستند، خط و مشی تدوین کتب درسی را مشخص می‌کند و بیش از 60 نفر نیز هر یک از کتاب‌های جدیدالتألیف درسی را مورد بررسی و تأیید قرار می‌دهند.

 امانی طهرانی افزود: هرگونه تغییر در کتاب‌های درسی باید در شورای برنامه ریزی کتاب‌های درسی بررسی و تصویب شود؛ بنابراین تغییر محتوا یا برخی مطالب کتب درسی خارج از مصوبات شورای مذکور امکان پذیر نیست.

 مدیرکل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری از تألیف کتب پایه دوازدهم بر اساس مصوبه نهصد و بیست و ششمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش خبر داد و خاطرنشان کرد: دو کتاب «مدیریت خانواده و سبک زندگی» و «سلامت و بهداشت» از کتاب‌های جدیدالتألیف پایه دوازدهم هستند که برای همه دانش‌ آ‌موزان در تمام رشته‌های تحصیلی به مدت 2 ساعت در هفته ارائه می‌شود و کتاب «تحلیل فرهنگی» که در سال جاری برای رشته معارف اسلامی ارائه شده از سال آینده در برنامه درسی دانش‌آموزان رشته علوم انسانی قرار می‌گیرد.

 وی با اشاره به رویکرد سبک سازی کتاب‌های درسی دوره متوسطه دوم، اظهار کرد: سعی کردیم محتوای کتب درسی پیش دانشگاهی را وارد پایه دوازدهم نکنیم و در همین راستا، کتاب‌های «تفکر و سواد رسانه‌ای»،«کارگاه کارآفرینی و تولید» و کتاب «هنر» از جمله کتاب‌های جدیدالتألیف برای پایه‌های دهم و یازدهم هستند که تدریس آنها در مدرسه به صورت انتخابی خواهد بود؛ ‌البته تفکر و سواد رسانه‌ای در پایه دهم و «کارگاه کارآفرینی و تولید » در پایه یازدهم مورداستقبال و انتخاب واقع شده است.

امانی طهرانی کتاب «انسان و محیط زیست» را از جمله کتاب‌های جدیدالتألیف پایه یازدهم برشمرد که در موضوعات؛ آب، هوا، انرژی، خاک، زباله، گردشگری و تنوع زیستی به دانش آموزان مطالبی را ارائه می‌کند و اظهار داشت:‌ دانش‌آ‌موزان تمایل کمتری به انتخاب کتاب هنر دارند؛ هر چند مطالب مفیدی مانند خلق آثار هنری، نقد اثرهنری، درک هنری و ارزش گذاری به میراث فرهنگی در این کتاب آمده است.

مدیر کل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری با اشاره به اینکه تمام کتاب های درسی از پشتوانه پژوهشی برخوردار هستند، گفت: چاپ و تولید این حجم از کتاب‌های درسی قطعاً خالی از اشکال نیست و خوشبختانه آمار اشتباهات در کتاب های درسی معمولاً در یک سال کمتر از 10 مورد است، اما این موضوع نباید باعث قضاوت نادرست در مورد همه محتواهای آموزشی شده و کار متخصصان عرصه تعلیم و تربیت را زیر سؤال ببرد.

وی تصریح کرد: بخشی از انتظارات جامعه به محتوای کتاب‌های درسی و بخشی به برنامه‌های درسی باز می‌گردد و آموزش و پرورش نیز همواره در این خصوص پاسخگو بوده است؛ چنانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد تغییرات چشمگیری در محتوای آموزشی بوده‌ایم.

امانی طهرانی  مسأله محوربودن را از ویژگی‌های کتاب‌های جدیدالتألیف عنوان و اعلام کرد: مطالبی مانند،«مشاهده کنیم»، « «فکرکنیم»، «کارگروهی»، اندازه گیری کنیم» و «بازی گروهی» در کتاب‌های درسی جدید به فراوانی دیده می‌شود.

 مدیر کل دفتر تألیف کتب درسی ابتدایی و متوسطه نظری نبود یک نظام تغذیه کننده علمی خارج از آموزش و پرورش را یک مشکل برشمرد و تصریح کرد: باید تولید علم  توسط سایر نهادها صورت گیرد تا آسیب‌ها شناسایی و تغذیه کنندگان با فهم عمیق مسائل را بررسی و رفع مشکل کنند، اگر چنین شرایطی فراهم شود شاهد خواهیم بود که 2 روز آموزش وپرورش مانند هم نخواهد بود و نظام تعلیم وتربیت در مسیر رشد و بالندگی قرار می‌گیرد.

 

منبع:فارس