شیوه ها و فرهنگ نفوذ در مدارس و راهکارهای مقابله با آن

دشمن سعی دارد به‌صورت پنهانی و به‌صورت تدریجی در لایه های عمیق فرهنگی جامعه نفوذ کرده و آن را از درون تهی کند

پیش از پرداختن به هر چیزی، بهتر است ابتدا تعریفی از موضوع موردبحث ارائه شود. اگر بخواهیم در باب نفوذ در مدارس سخن بگوییم، می‎بایست ابتدا واژۀ «نفوذ» را موردبررسی قرار دهیم. فرهنگ فارسی معین، نفوذ را «اثر کردن در چیزی» یا «داخل شدن در چیزی» تعریف کرده است. لغت‎نامۀ دهخدا نفوذ را «گذشتن تیر ازآنچه بدان آید» تعریف نموده است؛ به این معنی که تیر هنگام اصابت به هدف، از آن عبور کند.
     اما فرهنگ فارسی عمید، تعریف دقیق‎تری را از این واژه ارائه داده است که می‎تواند به ما در موضوع موردنظر، کمک قابل‌توجهی نماید. در این فرهنگ لغات، معنای نفوذ را این‌گونه خواهیم یافت؛ «فرو رفتن در چیزی»، «تأثیر گذاشتن بر کسی»، «راه یافتن پنهانی در گروهی یا جایی به‌منظور هدفی» و درنهایت «ورود به مکانی به‌وسیلۀ غلبه و پیشروی».
     اما نفوذ به آن معنایی که مدنظر ما است یعنی راه یافتن پنهانی در گروهی یا جایی به‌منظور هدفی خاص را اولین بار مقام معظم رهبری وارد ادبیات فرهنگی – سیاسی جمهوری اسلامی ایران کردند. ایشان در دیدار فرماندهان گردان‎های بسیج سراسر کشور به‌صورت جدی به مبحث نفوذ پرداختند و تعریفی از نفوذ فردی و جریانی را ارائه دادند. ایشان نفوذ فردی را عبارت می‎دانند از: «[نفوذ یعنی] یک نفر را با چهره آرایش‌شده، بزک شده، با ماسک بفرستند در مجموعۀ شما، شما خیال کنید دوست است درحالی‌که او دوست نیست؛ تا او بتواند کار خودش را انجام بدهد» (4/4/1394).
اما نفوذ جریانی، نوع دیگری از نفوذ است که ایشان آن را چنین تعریف می‎کنند؛ «نفوذ جریانی یعنی شبکه‎سازی در داخل ملت؛ به‌وسیله پول و جاذبه‎های جنسی. اگر این نفوذ نسبت به اشخاص انجام بگیرد که این‌ها در سرنوشت کشور، سیاست کشور، آینده کشور تأثیری دارند، آرمان‎ها، ارزش‎ها، خواست‎ها و باورها تغییر پیدا خواهند کرد» (4/4/1394).
     حال که تعریفی از نفوذ ارائه گردید باید به این نکته نیز توجه داشت که یکی از شاخصه‎های اصلی نفوذ که در برخی از تعاریف نیز وجود داشت، پنهانی و تدریجی بودن آن است. در حقیقت دشمن سعی دارد به‌صورت پنهانی و به‌صورت تدریجی در لایه‎های عمیق فرهنگی جامعه نفوذ کرده و آن را از درون تهی کند و درنهایت تنها پوسته‎ای از فرهنگ اصیل اسلامی – ایرانی باقی بماند تا به‌راحتی بتوان آن را نیز در راستای اهداف امپریالیسم جهانی غرب تغییر داد.
     مسئله مهم بعدی مدخل و محل این نفوذ است. هنگامی‌که از فرهنگ سخن می‎گوییم، بی‎شک بهترین ابزار جهت تغییر یا فروپاشی آن، نفوذ است. نظام‎های سیاسی و اقتصادی بسیاری در طول تاریخ وجود داشته‎اند که سرانجام پس از مدتی به انتهای کار خود رسیدند و نابود شدند؛ اما ابزار مهم برای نابودی و سرنگونی آن‌ها، صرفاً نفوذ نبوده است. بلکه جنگ، روابط سیاسی و هزاران مسئلۀ دیگر در این امر دخیل بوده‎اند. با نگاهی به تاریخ ایران، مشاهده خواهیم کرد که هرگاه دشمن خاک ایران را تصرف کرده و سعی داشته است با توسل به‌زور فرهنگ این ملت را دستخوش تغییر قرار دهد، با مقاومت جدی خود مردم مواجه شده است. در حقیقت مقولۀ فرهنگ از سنخ دیگری است که تبدیل و تغییر آن جز بانفوذ و تغییر تدریجی ممکن نخواهد بود.
     هنگامی‌که از فرهنگ سخن به میان می‎آید، از عادات، آداب، رسوم، زبان، نوع پوشش و از همه مهم‎تر دین نیز نام‌برده می‎شود. با دقت در گزاره‎های فوق (و سایر مؤلفه‎هایی که ذکر آن‌ها از این مجال دور است) که اجزای تشکیل‎دهندۀ فرهنگ نیز هستند، متوجه خواهیم شد که یکی از مهم‎ترین گزاره‎ها که در حقیقت در حکم پاشنۀ آشیل فرهنگ محسوب می‎شود، دین هست.
     اما نفوذ در فرهنگ و اجزای آن به خصوص مقولۀ دین، مجرا و مسیری خاص را می‎طلبد. آن چیزی که روح حاکم بر تمامی گزاره‎های مذکور هست و برخی آن را به‌اشتباه معادل خود فرهنگ دانسته‎اند، سبک زندگی است. در حقیقت دشمن برای اثربخشی روی فرهنگ و اجزای تشکیل‎دهندۀ آن، لاجرم می‎بایست برای سبک زندگی مردم دارای فرهنگ موردنظر، برنامه‎ریزی نماید و آن را مورد هدف خود قرار دهد.
     سبک زندگی در حقیقت همان شیوۀ زیستن است و شامل آن چیزهایی است که متن زندگی ما را تشکیل می‎دهد؛ مانند «مسئلۀ خانواده، ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، نوع خوراک، نوع آشپزی، تفریحات، مسئلۀ خط، مسئلۀ زبان، مسئلۀ کسب‌وکار، رفتار ما در محل کار، رفتار ما در دانشگاه، رفتار ما در مدرسه، رفتار ما در فعالیت سیاسی، رفتار ما در ورزش، رفتار ما در رسانه‎ای که در اختیار ما است، رفتار ما با پدر و مادر، رفتار ما با همسر، رفتار ما با فرزند، رفتار ما با رئیس، رفتار ما با مرئوس، رفتار ما با پلیس، رفتار ما با مأمور دولت، سفرهای ما، نظافت و طهارت ما، رفتار ما با دوست، رفتار ما با دشمن، رفتار ما با بیگانه؛ این‌ها آن بخش‎های اصلی تمدن است که متن زندگی انسان است» (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جوانان استان خراسان شمالی 23/7/1391).
     با دقت در جزء جزء موارد تشکیل‌دهندۀ سبک زندگی، متوجه خواهیم شد که چرا بهترین مدخل برای ورود و نفوذ موریانه‎ای دشمن، سبک زندگی است. در حقیقت سبک زندگی، به‌مثابه دروازۀ ورودی فرهنگ است که در صورت باز شدن آن به روی دشمن، دیگر نیازی به استفاده از جنگ و ابزار نظامی برای فتح شهر نیست.

 

منبع: نشریه اندیشه تربیت| شماره 79