- ابتدایی
- پسرانه امام صادق(ع)
- دخترانه امام صادق(ع)
- دخترانه تزکیه
- پسرانه تهذیب اندیشه
- پسرانه جهان آرا
- پسرانه حافظان وحی
- دخترانه حافظان وحی
- پسرانه حکمت
- دخترانه حکمت
- پسرانه خواجه نصیرالدین طوسی
- پسرانه رفاه
- دخترانه رفاه
- پسرانه روزبه
- پسرانه سبحان
- دخترانه ستوده
- پسرانه صلحا
- دخترانه طلوع
- دخترانه مجتهده بانوامین
- دخترانه مشکوه
- پسرانه معلم
- دخترانه معلم
- پسرانه میرداماد
- پسرانه هدایت میزان
- دخترانه هدایت میزان
- فرهنگ
- پسرانه آیت الله بهجت(شعبه6)
- پسرانه آیت الله بهجت(شعبه5)
- دخترانه آیت الله بهجت(شعبه4)
- پسرانه آیت الله بهجت(شعبه1)
- دخترانه آیت الله بهجت(شعبه7)
- پسرانه هدایت میزان(دوره اول)
- پسرانه هدایت میزان(دوره دوم)
- دخترانه هدایت میزان(دوره اول)
- دخترانه هدایت میزان(دوره دوم)
- پسرانه پیام غدیر
- پسرانه میرداماد
- دخترانه میرداماد
- دخترانه حکمت
- پسرانه صلحا
- متوسطه دور اول
- پسرانه امام صادق(ع)
- دخترانه امام صادق(ع)
- دخترانه تزکیه
- پسرانه تهذیب اندیشه
- پسرانه جهان آرا
- دخترانه حافظان وحی
- پسرانه حکمت
- پسرانه خواجه نصیرالدین طوسی
- پسرانه رفاه
- دخترانه رفاه
- پسرانه روزبه
- پسرانه سبحان
- دخترانه ستوده
- دخترانه طلوع
- دخترانه مجتهده بانوامین
- دخترانه مشکوه
- پسرانه معلم
- دخترانه معلم
- پسرانه هدایت میزان
- فرهنگ
- دخترانه آیت الله بهجت(شعبه3)
- پسرانه آیت الله بهجت(شعبه2)
- دخترانه حکمت
- پسرانه هدایت میزان
- پسرانه میرداماد
- دخترانه میرداماد
- پسرانه صلحا
- متوسطه دور دوم
- پسرانه امام صادق(ع)
- دخترانه امام صادق(ع)
- پسرانه پیام هدایت
- دخترانه تزکیه
- پسرانه تهذیب اندیشه
- پسرانه جهان آرا
- دخترانه حافظان وحی
- پسرانه حکمت
- پسرانه خواجه نصیرالدین طوسی
- هنرستان خواجه نصیرالدین طوسی
- دخترانه رضویه
- پسرانه رفاه
- دخترانه رفاه
- هنرستان رفاه
- پسرانه روزبه
- پسرانه صلحا
- دخترانه طلوع
- دخترانه مجتهده بانوامین
- دخترانه مشکوه
- پسرانه معلم
- دخترانه معلم
- پسرانه هدایت میزان
- فرهنگ
- پسرانه هدایت میزان
- پسرانه پیام غدیر
- پسرانه میرداماد
- دخترانه میرداماد
- پسرانه صلحا
سه شنبه 11 ارديبهشت 1397 در 15:20
سه شنبه 11 ارديبهشت 1397 در 15:20
راهی بهسوی عاقبتِ خیر
دکتر غلامعلی حداد عادل
اگر روزی فرارسد که بهترین دانشآموزان فارغالتحصیل از دبیرستانهای ما معلّم شوند؛ آنها میتوانند بهنوبۀ خود بهترینهای بهتری تحویل جامعه دهند و این فرآیند اگر استمرار پیدا کند طی دو نسل میتواند به جهش علمی و فکری و صنعتی و اقتصادی در کشور منجر شود

ادامه شماره قبل ...
معلم مهمترین عنصر در مجموعه و منظومۀ آموزشوپرورش است. اهمیت دیگر عوامل مؤثر در آموزش از قبیل برنامه و کتاب و ساختمان و تجهیزات و قوانین و مقررات بههیچروی قابلمقایسه بااهمیت «معلّم» نیست. آنها همه بیروحاند و معلّم ذیروح و همین معلّم ذیروح است که میتواند به بقیّه عوامل و اجزا روح ببخشد و آنها را زنده و موثّر و با طراوت سازد.
حقیقت این است که «معلّم خوب» عیب و نقص بقیّه عوامل آموزشی را میفهمد و میشناسد و در حدّ توانایی خود تا حدود زیادی، آن عیوب را میپوشاند و آن نقصها را جبران میکند؛ اما «معلّم بد» همۀ آن دیگر عوامل را ـ اگر هم خوب و بیعیب باشند ـ ضایع میکند.
نقش معلّم در مدرسه و در آموزشوپرورش، از بعضی جهات، شبیه نقش راننده در حمل مسافر است. رانندۀ ماهر و باتجربه، نهتنها خودرو را بهدرستی هدایت میکند که از عیب و نقص احتمالی آن نیز با خبر میشود و گاهی حتّی به قیمت تأخیر دررسیدن به مقصد، از بروز خطر برای مسافران جلوگیری میکند. باید بپذیریم که از زیرِ دست معلّمان سطح پایین و متوسّط شاگردان برجسته و والا بیرون نمیآید و آموزشوپرورشی که معلّمان درجۀ یک نداشته باشد سبب پیشرفت ملت نخواهد شد.
اکنون، پس از مقدمۀ مختصر، این حقیقت تلخ را بهصراحت یادآوری میکنم که سالهاست استعدادهای درجۀ اول جذب آموزشوپرورش نمیشوند و معلّمی را بهعنوان شغل آیندۀ خود انتخاب نمیکنند. در حدود یک قرن پیش، یعنی در اوایل ورود آموزشوپرورش جدید به ایران، معلّمی شغل پردرآمد و پرجاذبهای بود. بهتدریج که اساس اقتصاد کشور دگرگون شد و درآمد نفتی کشور صرف خرید مصنوعات غربی و عقد قراردادهای کلان با شرکتهای صنعتی و بازرگانی غربی شد، آموزشوپرورش که در این چرخۀ اقتصادی جایی نداشت از رونق افتاد و بیجاذبه شد و به دستِ فلجی شبیه شد که چون خون در آن جریان پیدا نمیکند بهتدریج لاغر و لاغرتر میشود. فهمیدن علّت علاقۀ دانشآموزان خوش استعداد به رشتههایی مثل مهندسی مخابرات یا فناوری اطلاعات کار دشواری نیست. کافی است میزان سرمایهگذاری در این حوزهها را با سرمایهگذاری در آموزشوپرورش مقایسه کنیم. واقعیت تأسّفانگیز این است که امروزه حتّی بسیاری از کسانی که عمر خود را صرف آموزشوپرورش کردهاند راضی نیستند فرزندانشان معلّم شوند بسیاری از معلّمان دلخوشاند به اینکه اگر خودشان از درآمد کافی برخوردار نیستند، بچههایشان در آینده زیر نظر آنها خوب درس بخوانند و دکتر و مهندس بشوند. تفاوت حقوق معلمان با اعضای هیئتعلمی دانشگاهها در ایران بسیار زیاد است. بیست سال پیش در ژاپن از یک استادیار شیمی که در کنار یک دبیر شیمی دبیرستان نشسته بود پرسیدم که هرکدام ماهانه چه مبلغ حقوق میگیرند. استادیار چهارصد و بیست هزار ین و دبیر چهارصد هزار ین حقوق میگرفت.
اگر روزی فرارسد که بهترین دانشآموزان فارغالتحصیل از دبیرستانهای ما معلّم شوند؛ آنها میتوانند بهنوبۀ خود بهترینهای بهتری تحویل جامعه دهند و این فرآیند اگر استمرار پیدا کند طی دو نسل میتواند به جهش علمی و فکری و صنعتی و اقتصادی در کشور منجر شود؛ اما اگر برعکس باشد، چنانکه هست، معلوم است چه آیندهای در پیش خواهد بود. هر کشاورزی برای کشت آیندۀ مزرعۀ خود از بهترین بذری که در اختیار دارد استفاده میکند و آن را تکثیر میکند. آیا ما نیز در آموزشوپرورش از بهترین استعدادها برای تربیت معلّم استفاده میکنیم؟ البته آنچه گفتم نباید به معنای نادیده گرفتن معلمان بااستعداد و باسواد و باانگیزهای که هماکنون فراواناند و در آموزشوپرورش خدمت میکنند تلقّی شود. من میخواهم توجّه سیاستمداران و سیاستگذاران را به یکروند تحوّل اقتصادی و اجتماعی جلب کنم و اثر منفی آن را بر جذب معلّم، در مقیاس کلان، نشان دهم.
در اینجا اندکی توضیح لازم است تا معلوم شود علّت اینهمه تأکید بر ضرورت «تربیت معلّم» چیست. اگر خواهان پیشرفت علمی در کشور هستیم باید معلّم خوب تربیت کنیم. ایرانیها در استعداد کمتر از بقیّه ملّتها نیستند. هوش و استعداد ایرانی هم در طول تاریخ و هم امروز به اثبات رسیده است. در سی سال گذشته، رتبۀ ایران در همۀ المپیادهای دانشآموزی، بهطور متوسّط، ده درصد بالای کشورهای جهان بوده است. در آسیا، غیر از چین، از همه برتر بودهایم. نکتۀ مهم این است که بدانیم و از دلوجان و از عمق فهم و فکر خود باور کنیم که «معلّم بودن» با «عالم بودن» فرق دارد. هر معلّمی باید عالم باشد؛ اما هر عالمی نمیتواند معلم باشد. معلم عالمی است که نهتنها علم دارد، بلکه راه آموختن صحیح علم خود را به دیگران نیز میداند. تخصّص و مهارت اصلی معلم در آموختن است. هنر معلم این است که روش تدریس بلد است. دشوارترین نوع معلمی و ظریفترین نمونۀ آن معلمی کلاس اول ابتدایی است. معلم کلاس اول ابتدایی به دانشآموزان فقط خواندن و نوشتن ساده میآموزد؛ اما آیا هرکسی که خواندن و نوشتن بلد است میتواند معلم کلاس اول شود؟ اینجاست که بهخوبی معلوم میشود فرق میان «معلّم بودن» و «عالم بودن» چیست. حال از همین مثال و نمونه قیاس کنید وضع بقیّه معلمان را در رشتههای مختلف و در پایههای مختلف درسی، برای اینکه کسی معلم خوب ریاضی یا فیزیک در دبیرستان باشد تنها دانستن ریاضی و فیزیک کافی نیست بلکه او باید علاوه بر آن، روش یاددادن ریاضی و فیزیک به دانشآموزان را بداند. اهمیت تربیت معلم، ازجمله، در این است که به معلمان «روش درست تدریس» میآموزد.
چرا بسیاری از مردمی که سابقاً به مکتبخانه میرفتند ازآنجا فراری میشدند و بیسواد میماندند؟ علّت این بود که مکتب دارها روش درست تدریس را نمیدانستند. امروزه هم علّت ضعف بسیاری از دانشآموزان در ریاضی و بیزاری آنها از این درس ضعف معلمان ما در آموختن درست ریاضی است. باید بدانیم و بپذیریم که «روش تدریس» خود یک «علم» است که باید آن را برای «معلّم شدن» آموخت. اگر معلمان ما هم «عالم» و هم «معلم» باشند و در کلاسهای درس دانشآموزان را با استفاده از جدیدترین و بهترین روشهای تدریس مواد مختلف درسی آشنا کنند در آن صورت دانشآموختگان مدارس و دانشگاههای ما هم یقیناً میتوانند در علم به همان نوآوریها و پیشرفتهای کشورهای پیشرفته دست پیدا کنند. آدمهای غربی از سیارهای دیگر نیامدهاند که ساختمان ذهنی قویتری از ما داشته باشند؛ معجزهای هم در کار نیست؛ بلکه آنها را معلمانشان درست هدایت کردهاند و به آنها با شیوۀ صحیح درس دادهاند و راه فکر کردن را به آنها آموختهاند. ما هم اگر معلم خوب تربیت کنیم، همان نتایج عایدمان خواهد شد.
دانشگاه تربیت معلم (یا بگوییم دانشگاه فرهنگیان که من البته، به قیاسی با دانشگاه تربیت مدرس، نام تربیت معلم را برای آن ترجیح میدهم) فرقش با دانشگاههای دیگر باید این باشد که مرتباً در بالاترین سطوح درزمینۀ علوم تربیتی و بهویژه روشهای تدریس تحقیق کند و قویترین استادان را در آموختن روشهای تدریس در همۀ دروس و ازجمله درسهایی مانند درس دینی و تاریخ و جغرافیا و علوم اجتماعی و هنر و ورزش (که هیچکس از اهمیت روش تدریس در آنها حرفی نمیزند) داشته باشد. سالها پیش که در سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزشوپرورش مسئولیت داشتم، همایشی دریکی از کشورهای اروپای شرقی (بلغارستان یا مجارستان) در موضوع «روش تدریس ریاضی» برگزارشده بود. از سراسر دنیا پنج هزار نفر در آن همایش شرکت کرده بودند؛ اما از ایران ما حتّی یک نفر هم شرکت نکرده بود. این واقعیت تلخ البته بسیار تأسفآور است؛ اما بههیچوجه تعجب آور نیست؛ چون در همۀ کشور ما تعداد استادان ریاضی یا فیزیک که درروش تدریس این مواد تخصصی دارند به تعداد انگشتان یکدست هم نمیرسد؛ اما اگر فقط به فکر توسعۀ دانشگاههای خود در علوم پایه و مهندسی باشیم ولی از تقویت و توسعۀ دانشگاه تربیت معلم غفلت کنیم و به روش تدریس بهعنوان یک تخصّص و یک دانش بینا رشتهای بیاعتنا باشیم و درنتیجه معلم متخصّص برای مدرسهها تربیت نکنیم، یقیناً به هیچ جا نخواهیم رسید. دانشگاه تربیت معلّم را نباید در عرض و در ردیف بقیّۀ دانشگاهها بهحساب آورد بلکه باید آن را بالاتر دانست و تقویت و توسعۀ آن را شرط موفقیت در بقیّۀ دانشگاهها محسوب کرد. متأسفانه امروز در کشور ما چنین درکی وجود ندارد و جایگاه دانشگاه فرهنگیان یا همان دانشگاه تربیتمعلم بههیچوجه تناسبی با آنچه ما برای کشورمان در آینده آرزو میکنیم ندارد. باید با صدای بلند بگوییم ملتی که معلمان بزرگ نداشته باشد بزرگ نخواهد شد.

هشتمین مظلوم
ماه صفر به پایان میرسد. شهادت امام هشتم در آخرین روز این ماه، پایان دو ماه سوگورای است. از آغاز محرم، سرشک غم باریدهایم، تا عاشورا، اربعین، بیستوهشتم صفر و سرانجام روز شهادت حضرت رضا(ع). اینک جهان تشیع در سوگ غریب خراسان است، والامردی که در راه آرمان و برای کسب خشنودی حضرت حق، شکیبا و استوار، رضای الهی را به جان پذیرفت و رهروان طریق توحید را تا رسیدن بر قلههای شرف و وادی رستگاری رهنمون شد. هشتمین مظلوم، عصارۀ ایمان و هدف، آمیزهای از دانش و تقوا، عبادت و بینش، مبارزه و پایداری و اراده و همت بود. او، هر چند در اوج عزت و جلال، اما اسیر ظلم مأمون بود؛ آنگونه که گاهی از خدایش، مرگ میطلبید. آه از آن انگور مسموم، که رضای آل محمد علیهم السلام را به رضوان برد! وای از آن زهر جفا که امام جواد را یتیم کرد!

پیام رهبر انقلاب درپی ترور دانشمند هستهای و دفاعی شهید محسن فخریزاده
حضرت آیتالله خامنهای در پیامی با تبریک و تسلیت شهادت و فقدان دانشمند برجسته و ممتاز هستهای و دفاعی جناب آقای محسن فخریزاده، بر مجازات قطعی عاملان و آمران این جنایت و همچنین لزوم پیگیری تلاش علمی و فنی این شهید تأکید کردند. متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است: بسم الله الرّحمن الرّحیم دانشمند برجسته و ممتاز هستهئی و دفاعی کشور جناب آقای محسن فخریزاده به دست مزدوران جنایتکار و شقاوتپیشه به شهادت رسید. این عنصر علمی کمنظیر جان عزیز و گرانبها را به خاطر تلاشهای علمی بزرگ و ماندگار خود، در راه خدا مبذول داشت و مقام والای شهادت، پاداش الهی اوست. دو موضوع مهم را همهی دستاندرکاران باید به جِدّ در دستور کار قرار دهند، نخست پیگیری این جنایت و مجازات قطعی عاملان و آمران آن، و دیگر پیگیری تلاش علمی و فنی شهید در همهی بخشهائی که وی بدانها اشتغال داشت. اینجانب به خاندان مکرم او و به جامعهی علمی کشور و به همکاران و شاگردان او در بخشهای گوناگون، شهادت او را تبریک و فقدان او را تسلیت میگویم و علو درجات او را از خداوند مسألت میکنم. سیّدعلی خامنهای ۸ آذرماه ۹۹