محبوبیت معلّم تأثیر بسزایی بر کارآمدی او دارد

سید ابوالفضل موسوی، دبیر کانون مدارس اسلامی غرب تهران

«فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ ا... لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى ا... إِنَّ ا... یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ‌.»

«آیه 159، سوره آل‌عمران»

برخی از ویژگی‌های معلم محبوب و کارآمد:

هرچند محبوبیت و کارآمدی دو مشخصه متفاوت هستند؛‌ امّا به‌ویژه در کار معلّمی، اثر متقابل بر یکدیگر دارند؛

محبوبیت معلّم تأثیر بسزایی بر کارآمدی معلّم دارد؛

محبوبیت یک هدف غایی نیست بلکه هدفی واسط برای اهداف غایی تعلیم و تربیت است؛

در فرآیند تعلیم و تربیت، ‌رسیدن به محبوبیت نباید اغواگر معلّم باشد و نبایستی او را از پرداختن به اهداف عالی و غایی تربیت غافل نماید بلکه باید همواره نسبت به رسالت اصلی و نیز ارزیابی کارآمدی و اثربخشی کار خود، هشیار و ناظر باشد؛

محبوبیت و کارآمدی برآمده از ترکیب ویژگی­ها و دارایی­هایی هست.

این ویژگی­ها و دارایی­ها را می‌توان در دو دسته طبقه­بندی کرد:

عمومی (برای هر انسانی در تعامل با سایر انسان­ها)؛

اختصاصی (برای معلّم)؛

از مهم­ترین ویژگی­های عمومی:

بها دادن به انسان­ها و رعایت احترام و حریم آن­ها؛

نرم­خویی، خوش­خلقی، عفو و گذشت؛

نظم و خوش­قولی؛

دلسوزی؛

سادگی و آراستگی ظاهری؛

از مهم­ترین ویژگی­ها و دارایی­های اختصاصی معلّمی:

دارا بودن دانش در موضوعات مربوطه؛

اطلاع از کاربرد دروس (علوم) و بیان آن­ها؛

توانایی و خلاقیت در انتقال مفاهیم؛

استفاده از مشارکت دانش­آموزان؛

تأکید بر فعال شدن جنبه یادگیری دانش­آموزان به‌جای تأکید بر جنبه یاددهی از سوی معلّم؛

دارا بودن دانش­های مرتبط با امر تربیت و به کار بستن آن­ها در روان­شناسی رشد، روان­شناسی یادگیری و ...