خصوصیات مشاور موفق

زهره مبارک، کارشناس ارشد روانشناسی، دبیرستان (دوره اول) دخترانه معلم

مشاور زمانی می‌تواند تحلیل درستی از مسائل مراجعان داشته باشد که همگام با پژوهش‌های مرتبط، نوآوری‌ها و پیشرفت علم، خود را به‌روز نگه دارد

خودآگاهی

خودآگاهی یعنی شناخت ویژگی‌ها، گفت‌وگوهای درونی، پیشرفت‌ها و تجربیات منفی و مثبت، نقاط قوت و ضعف و چگونگی خودارزیابی صحیح. چنانچه مشاور خودآگاهی بالایی داشته باشد در مدیریت مسائل فردی و بین فردی توانمندتر خواهد بود.

ویژگی‌های شخصیتی و داشتن سلامت روان

برای یک مشاور یا روانشناس که دائم با انسان‌های مختلف و نیازهای متنوع سروکار دارد رشد ویژگی‌های شخصیتی از موارد اجتناب‌ناپذیر محسوب می‌شود. ویژگی‌هایی مانند سازگار بودن، باثبات بودن، کنترل هیجانی مناسب، پذیرا بودن، صداقت و ... در بلوغ اجتماعی و نحوه برخورد و ارتباط گرفتن با دیگران تأثیر بسزایی دارد. همچنین بر اساس این تعریف سازمان بهداشت جهانی، فردی دارای سلامت روان است که: «توانمندی‌های خود را بشناسد و توانایی مقابله با استرس‌های روزمره را داشته باشد و به شکل مفید و مؤثری در جامعه مشارکت و فعالیت داشته باشد» که این تعریف با ویژگی‌های شخصیتی یک مشاور مطابقت دارد.

به‌روز بودن اطلاعات و کاربردی کردن آن‌ها

در کار حرفه‌ای مشاوره مطالعه و استفاده از تجارب سایر متخصصان در قالب شرکت در همایش‌ها و کارگاه‌های آموزشی یک مسئله بسیار مهم به‌حساب می‌آید. مشاور زمانی می‌تواند تحلیل درستی از مسائل مراجعان داشته باشد که همگام با پژوهش‌های مرتبط، نوآوری‌ها و پیشرفت علم، خود را به‌روز نگه دارد و نیز حوزه تخصصی خود را مشخص نماید. همچنین سعی کند مهارت‌های کلیدی را یاد بگیرد؛ زیرا به او انرژی بالایی داده و با ایجاد این حس بهتر نسبت به خود، انگیزه و اعتمادبه‌نفس وی بیشتر می‌شود. این مهارت‌ها ذاتی نبوده و قابل یادگیری و پرورش هستند.

خلاقیت در کار و رفتار

مشاور وقتی وارد بازار کار می‌شود به‌وضوح شکاف بین دانسته‌های دانشگاهی و ندانسته‌های موجود در واقعیت را دریافت می‌کند. خلاقیت مشاور می‌تواند دانسته‌های تئوری او را به فن‌های عملی تبدیل کند؛ و فنون ارتباطی و روش‌های درمانی آموخته‌شده را به‌صورت کاربردی به مرحله اجرا درآورد.

فرد خلاق تنها در بعد شناختی متمایز نیست بلکه در بعد احساسی و رفتاری هم متفاوت خواهد بود؛ بدین معنا که روش‌های مختلف حل مسئله را پیداکرده و آن‌ها را به کار خواهد برد.

ایجاد رابطه دوستانه در حین باثبات بودن

روابط حسنه و دوستانه متقابل میان مشاور و مراجع در بسیاری از مکاتب روانشناسی معادل مفهوم مشاوره و در برخی دیگر از شرایط، لازمۀ تحقق یک مشاوره مؤثر و کامروا تلقی گردیده و به همین دلیل از اهمیتی راهبردی در این پیوند برخوردار هست. ازجمله شرایط مهم و بنیادین موردنیاز برای شکوفایی استعدادهای انسان‌ها، وجود فضای مطبوع روانی است که خود بازتابی از سلامت روان هست.

مشاور هرچقدر رابطه سالم و دوستانه و درعین‌حال باثبات با مراجعان برقرار کند، می‌تواند بهتر به دنیای مطلوب آن‌ها وارد شود. تسلط مشاوران به مهارت برقراری ارتباط مؤثر مبتنی بر گوش دادن فعال و همدلی صادقانه با مراجعان خود، زیربنایی را برای انتخاب طرح درمان و تغییر و بهبود فراهم می‌نماید که مراجع بر این بستر با بازیابی احساس کفایت و توانش، در مسیر خود توانمندسازی خویش گام می‌گذارد. در حقیقت روابط حسنه متقابل مشاوره‌ای زمینه‌ای را برای خود بازیابی مراجع و خروج از ابهام و آغاز حرکتی پویا در مسیر خود توانمندسازی خویش موجب می‌شود.

حضور در اقشار مختلف جامعه

مهم‌ترین منبع یادگیری روانشناسان و مشاوران، حضور در بین مردم است که خاصِ تمامی رشته‌های یاورانه هست. هرچقدر بیشتر در بین مردم حضور داشته باشد و ارتباط برقرار نماید بیشتر با نیازها و کنش و واکنش‌های آن‌ها آشنا می‌شود؛ چراکه متخصص حوزه مسائل انسانی به‌ویژه با محوریت روان‌شناختی است و لازمه آن مصاحبه و مشاهده زیادی از رفتارهای مردم هست. در جامعه امروز و با گسترده شدن روابط در حوزه‌های بین فردی اعم از واقعی یا مجازی و ایجاد مسائل جدید در حوزه ارتباطات این نیاز بیشتر احساس می‌شود.

از طرف دیگر حضور مشاور در جمع، یعنی، تقویت روحیه پذیرش افراد با سلایق مختلف و بالا بردن آستانه تحمل و همزیستی سالم. او هرقدر حضور مؤثرتر داشته باشد صبر، انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری وی ارتقا خواهد یافت و در کنار تخصصش در مواجهه با مسائل راه گشا خواهد بود.