«میهن خود را کنیم آباد» را یاد فرزندان ایران می‌دهیم

مهندس محمود فرشیدی

ضروری است راهکارهای عملی و تربیتی برای تحقق شاخصه «وطن‌دوستی» در شخصیت دانش‌آموزان طراحی شود و به اجرا درآید

کودکی و نوجوانی بی‌تردید اثربخش‌ترین دوران شکل‌گیری شخصیت انسان‌هاست و قلب‌های پاک و فطرت‌های بی‌آلایش کودکان و نوجوانان، همانند زمین حاصلخیز برای پذیرش بذر ارزش‌ها، بیشترین آمادگی را دارد و معلم این افتخار را یافته است که باغبان این زمین‌های مقدس و امانت‌دار این گران‌بهاترین سرمایه‌های انسانی باشد و ارزشمندترین لحظات تربیتی از دوران زندگی نسل آینده، به او سپرده شود تا بر صفحه سپید اندیشه و باور آنان، زیباترین نقش‌های انسانیت را بنگارد و آنان را برای ساختن دنیایی سرشار از امید و عدالت و اخلاق تربیت کند.

در میان مجموعه این نقش‌ها و ارزش‌ها، وطن‌دوستی جایگاهی برجسته دارد و در تمامی کشورها یکی از اساسی‌ترین مسئولیت‌های «معلم»، نهادینه ساختن این باور در شاکله وجودی دانش‌آموزان هست؛ و اگر مردم بسیاری از کشورها، نسبت به سرزمین مادری خویش احساس دل‌بستگی و تعلق‌خاطر خاصی دارند و به‌عنوان نمونه می‌بینیم ورزشکاران کشوری هنگام نواختن سرود ملی کشورشان، دست بر قلب‌هایشان می‌گذارند و سرود ملی خود را تکرار می‌کنند، بروز این‌گونه رفتارها، اتفاقی نیست بلکه علاوه برریشه‌های عاطفی، باید نقش مؤثر معلم و برنامه‌های تربیتی و آموزشی مدرسه را نیز موردتوجه قرارداد.

در حقیقت معلم است که کودک و نوجوان را با جلوه‌های زیبا و دوست‌داشتنی وطن و پیشینه شکوهمند تاریخی و شخصیت‌های افتخارآفرین علمی و فرهنگی کشور آشنا می‌کند و با اجرای برنامه‌های جذّاب هنری، دل‌بستگی و احساس مسئولیت نسبت به کشور را در وجود نسل آینده متجلی می‌سازد. خوشبختانه در میان کشورهای جهان، کشور ما ایران آن‌قدر جاذبه برای دوست داشتن دارد که حتی مردمان دیگر سرزمین‌ها را نیز شیفته خود می‌کند و تمدن دیرین، معماری خیره‌کننده، اندیشمندان و شعرای شهره جهان، دلیرمردان فداکار و مردمانی نوع‌دوست، میهمان‌نواز و بافرهنگ، نمونه‌هایی از این جاذبه‌هاست؛ امّا واقعیت تلخ آن است که نظام تعلیم و تربیت ما از این دریای بیکران جذابیت کمتر بهره گرفته است و برنامه‌هایی متناسب و اثربخش را طراحی نکرده و در اختیار معلم و مدرسه قرار نداده است تا بتوانند نسل آینده را میهن‌دوست و دل‌بسته به ایران اسلامی تربیت کنند.

با توجه به آنکه در سند تحول بنیادین و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، «وطن‌دوستی» به‌عنوان یکی از شاخصه‌های دانش‌آموز «تراز» نظام آموزش‌وپرورش کشور تعیین‌شده است، ضروری است راهکارهای عملی و تربیتی برای تحقق این شاخصه در شخصیت دانش‌آموزان طراحی شود و به اجرا درآید و سال 1397 که سال «حمایت از کالای ایرانی» نام‌گذاری شده است نیز فرصت مغتنمی را فراهم آورده است تا آموزش‌وپرورش ضمن تبیین آثار مثبت این حمایت بر کشور و توصیه و تأکید به این امر در حوزۀ مدارس، ازجمله بهره‌گیری از لوازم‌التحریر و لوازم تحصیل ایرانی، بر ضرورت پاسداشت حریم ایران اسلامی و ایفای مسئولیت نسل آینده در برابر کشور، ازجمله حمایت از کالای ایرانی هم برنامه‌هایی را به اجرا درآورد.

مایه سر افزاری است که در شرایط کنونی غیور مردانی از این سرزمین، در نقاطی دور از کشور با دشمن مبارزه و از مرزهای راهبردی و اعتقادی میهن دفاع می‌کنند تا مبادا کمترین آسیبی به ایران اسلامی و ایرانیان وارد آید؛ امّا متأسفانه هجمه فرهنگی بیگانگان و وادادگی برخی مسئولان و خانواده‌هایشان در برابر فرهنگ بیگانه ونیز بی‌مهری نسبت به ارزش‌های ایرانی اسلامی، موجب شده است که وطن‌دوستی در میان عده‌ای از جوانان کشور کمرنگ شود و دل‌بستگی به اقامت در دیگر کشورها، حتی کشورهای دشمن، قبح و زشتی خود را از دست بدهد. البته در فرهنگ اسلامی، مهاجرت چنانچه بر مبنای اهدافی متعالی انجام شود نه‌تنها مذموم نیست بلکه توصیه هم شده است ازجمله اگر برای کسب علم و انتقال دانش کسب‌شده به کشور باشد یا برای تجارت و فعالیت‌های اقتصادی و تأمین منافعی برای مملکت باشد یا به‌منظور تبلیغ و ترویج فرهنگ اسلامی صورت گیرد؛ امّا اگر جلای وطن صرفاً برای تأمین منافع شخصی انجام پذیرد و فرد تعهد خود را نسبت به خانواده و هم‌وطنان و فرهنگ ایرانی اسلامی و سرزمینی که او را در دامان خود پرورش داده است، به فراموشی بسپارد و هویت ایرانی خود را کنار بگذارد و خود را به رنگ بیگانه درآورد، مصداق همان شعر خواهد شد که:

تا برازنده سری هست تنی باید داشت تا تنی هست به‌جا پیرهنی باید داشت

مردم خانه‌به‌دوش از بشریت دورند با حقوق مدنیت وطنی باید داشت

در چنین شرایطی، معلم، رسالتی سنگین بر دوش دارد و باید از کودکی تعلق‌خاطر به میهن و وطن‌دوستی را آن‌چنان در باور نسل آینده نهادینه سازد که در بزرگی ناملایمات زندگی در مام میهن را به‌منظور ساختن و آبادانی آن تحمل نماید و در برابر مشاهده جاذبه‌های دل‌فریب دیگر سرزمین‌ها به خاطر بیاورد که:

این خانه قشنگ است ولی خانۀ من نیست این خاک چه زیباست ولی خاک وطن نیست