دوشنبه 04 تير 1397 در 11:33
ثروتِ کاسبانِ کنکور به چه بهایی بدست می آید مسئولان رسانه ملی لطفاً جای خالی را پرکنید!
میثم علیزاده افشار دبستان میزان
در زمان‌های قدیم کنکور فقط یک آزمون بود که افرادی معدود به‌منظور کسب تحصیلات دانشگاهی در آن شرکت می‌کردند؛ اما امروز کنکور یک صنعت است؛ یک کسب‌وکار عظیم است که افرادی زیادی در آن مشغول به کار هستند
اشاره:
در زمان‌های قدیم کنکور فقط یک آزمون بود که افرادی معدود به‌منظور کسب تحصیلات دانشگاهی در آن شرکت می‌کردند؛ اما امروز کنکور یک صنعت است؛ یک کسب‌وکار عظیم است که افرادی زیادی در آن مشغول به کار هستند و سرمایه‌دارانی که محل خوبی برای تکثیر ثروتشان پیدا کردند. به گفتۀ فرهاد رهبر [رئیس دانشگاه آزاد] این صنعت گردش مالی هشت هزار میلیارد تومانی دارد! ماه گذشته پایگاه خبری آفتاب از درآمد ۳۵۰ میلیارد تومانی رسانۀ ملی خبر داد که فقط از طریق پخش چندماهۀ یکی از برنامه‌ها به‌دست‌آمده است. به‌راستی این ثروت در ازای چه بهایی به دست می‌آید؟ ترویج علمِ نافع یا تزریق رقابت برای جذب بیشتر ثروت؟
برداشت اول/ فصل الخطاب از رهبر انقلاب
«یکی از اشکالات آموزش‌وپرورش ما، بیماری دانشگاه گرایی است. در سطح محیط دانش‌آموزی ما دانشگاه گرایی وجود دارد؛ یعنی اگر کسی بخواهد درس بخواند و به دانشگاه نرسد، کانّه درس نخوانده؛ این خطا است، این غلط است، لزومی ندارد. ما این‌قدر در کشور نیازهای فوری فوتی، لازم و مهم داریم که هیچ احتیاجی به تحصیلات دانشگاهی ندارد».
این جملات، نگاه رهبر معظم انقلاب به مقولۀ دانشگاه گرایی است که چند ماهِ پیش در دیدار با فرهنگیان بیان شد. بالاترین مقام کشور به‌صراحت از «دانشگاه گرایی» به‌عنوان یک بیماری یاد می‌کند که قطعاً نیاز به درمان دارد و همۀ آحاد جامعه ازجمله صداوسیما موظف به درمان آن هستند. ایشان در سال ۱۳۸۷ نیز سخنان مشابهی داشتند: «اشتباه است اگر خیال کنیم آموزش‌وپرورش لزوماً مقدمۀ دانشگاه است؛ نه. بعضی دنیا و آخرت خودشان را به راه یافتن به دانشگاه وصل کرده‌اند ... در همۀ سطوح کشور از زن و مرد که لزوماً لازم نیست دانشگاه بروند». تأکیدات چندبارۀ رهبر انقلاب از یک ویروسِ واگیردار خبر می‌دهد که مُدام در حال انتشار است. احتمال می‌رود یکی از مراکز تکثیر این بیماری، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران باشد!
برداشت دوم/ محسن؛ یک دانش‌آموز ایلامی
محسن در یکی از مدارس استان ایلام درس می‌خواند. او می‌خواهد بعد از پایان دبیرستان به کشاورزی مشغول شود و در کنارش یک تولیدی قارچ بزند. محسن عاشق کشاورزی و کارآفرینی است.
در یکی از روزهای سرد پاییز وقتی از مدرسه برمی‌گردد او تصمیم می‌گیرد که در وقت فراغت، تلویزیونِ کشورش را تماشا کند. شبکۀ یک سیما انتخاب اول اوست. آقایی بسیار خوش‌تیپ در حال صحبت کردن دربارۀ کنکور است. از اکستریم نسبی حرف می‌زند و تکنیک «شصت چهل» را آموزش می‌دهد! محسن کانال عوض می‌کند و به هوای مستندهای علمی، این بار شبکۀ چهار را انتخاب می‌کند؛ اما خبری از برنامه‌های ناب فرهنگی و راز بقاهای جذاب نیست! دو نفر آقا در حال تدریس نکات کنکوری شیمی دوم دبیرستان هستند! در آخر هم اشاره‌ای به موسسۀ آموزشی خود می‌کنند و برنامه به پایان می‌رسد. محسن یک کانال به عقب بازمی‌گردد و با مشاهدۀ پیام‌های بازرگانی که در حال تبلیغ بسته‌های «معلم خصوصی» هستند؛ ناگهان تلویزیون را خاموش می‌کند.
او با خودش فکر می‌کند که کنکور خیلی مهم است و دیگر خودش را در ردای یک کارآفرینِ حوزۀ کشاورزی نمی‌بیند. چشمانش را می‌بندد و به توصیۀ یکی از همین کارشناسان، خودش را در یک روپوش سفید پزشکی تصور می‌کند که در حال نوشتن نسخه برای بیماران و کسب درآمد هنگفت است!
برداشت سوم/ کنکوری‌ترین‌های رسانۀ ملی
در حال حاضر شبکۀ آموزش با سه برنامۀ «کارنامه ۲۰»، «مسیر برتر» و «فرصت برابر» در عرصۀ «بردگی کنکور» پیشتاز است. «کارنامه ۲۰» عرصۀ تبلیغات موسسۀ «خط هنر کمان» و انتشارات «حرف آخر» است. کارشناس این برنامه دائماً شما را به مشاورۀ بیشتر و تماس تلفنی با موسسه ارجاع می‌دهد. با تماس تلفنی یا مشاهدۀ سایت «کمان آکادمی» متوجه می‌شوید که برای دریافت پکیج کامل کنکور باید مبلغ ناقابل ۴٫۴۴۷٫۰۰۰ تومان را بپردازید. البته «حرف آخر» کمی منصف‌تر است و از شما طلب ۹۳۱٫۰۰۰ تومان دارد!
بعد از «آموزش» رتبۀ دومِ کنکوری‌ترین‌ها به‌طور مشترک به شبکۀ چهار و پنج سیما می‌رسد. شبکۀ چهار دو برنامۀ «یادگیری آسان» و «گزینه ۴» و شبکۀ پنج «کارنامه صد» و «زنگ پنجم» را پخش می‌کند. «گزینه 4» نام یک مؤسسۀ آموزشی در خیابان کارگر جنوبی تهران است که از طریق فروش محصولات آموزشی خود، کسب درآمد می‌کند. «یادگیری آسان» نیز قرار است از طریق مشاوره‌ها و آموزش‌های نیم‌بند شما را به سمت خرید دی‌وی‌دی‌های یک مؤسسه هدایت کند! «کارنامه صد» اما تبلیغات هوشمندانه‌ای دارد؛ با پخش بخش‌هایی از یک فیلم آموزشی، شما را به تماشای کامل فیلم و خرید یک بسته دعوت می‌کند که مستلزم پیامک فلان جمله به فلان شماره است! «زنگ پنجم» هم جولانگاه افرادی است که به‌اصطلاح استاد هستند! و برای تبلیغ خود جایی بهتر از آنتن صداوسیما پیدا نکردند!
این حجم از آنتن فروشی، منحصر به این سه شبکۀ سیما نیست! شبکۀ سه نیز سال‌هاست که پذیرای صاحبانِ «گزینۀ جوان» است. شبکۀ دو سیما «اوج یادگیری» را در اختیار دارد و شبکۀ یک در دوره‌های زمانی مختلف برنامه‌های مشاوره‌ای نظیر «ونوس» را پخش می‌کند. اوضاع در صدایِ جمهوری اسلامی به‌مراتب بحرانی‌تر است. اغلب شبکه‌های رادیو حداقل یک برنامۀ اختصاصی برای کنکور دارند. به این آمار، پیام‌های بازرگانی و تبلیغات درون برنامه‌ای را نیز اضافه کنید!
حالا خودتان را جای محسن‌ها بگذارید که چگونه موش آزمایشگاهی یک سازمان می‌شوند؟!
برداشت پایانی/ محسن؛ همان دانش‌آموز ایلامی
ظهر یکی از روزهای تابستان است. ظاهراً نتایج کنکور اعلام‌شده و محسن منتظر تماس برادر است. برادر زنگ می‌زند و رتبۀ او را می‌گوید. محسن با این رتبه نمی‌تواند پزشک بشود یا حتی در یک دانشگاه دولتی درس بخواند! حالا او پول و زمان خود را ازدست‌رفته می‌بیند؛ پولی که برای بسته‌ها هزینه شده و زمانی که برای تماشای برنامه‌های کنکور صرف شده است. مأیوس و افسرده در گوشه‌ای نشسته است. محسن ذاتاً یک کارآفرینِ خلاق بود و لزوماً قرار نبود استعداد ریاضی و زیستشناسیاش خوب باشد اما خواسته یا ناخواسته در ورطۀ «دانشگاه گرایی» افتاد. اینکه سهم رسانۀ ملی در این ماجراها چه قدر است خیلی مهم نیست؛ اینکه چطور یک رسانه‌ای همچون صداوسیما می‌تواند به‌جای تبلیغات مؤسسه‌های کنکور، به کارآفرینی، سواد رسانه‌ای و ... بپردازد و بر روح و روان دانش‌آموزان تأثیر مثبت داشته باشد، جای تأمل دارد!
منبع: شماره 84 نشریه اندیشه تربیت
