آداب زیــارت

برگرفته از کتاب سبک زندگی مؤسسه آموزشی - پژوهشی قرآن و نهج‌البلاغه

... ادامه از شماره قبل

 

ازجمله آداب زیارت، شمرده تلاوت کردن قرآن نزد ضریح­ های مطهره و هدیه کردن آن را به روح مقدّس امامی که زیارت می­شود و همچنین خواندن نماز حضرت جعفر به‌این‌ترتیب؛

ابوحمزۀ ثمالی از امام محمد باقر(ع) روایت کرده که آن حضرت فرمود: رسول خدا(ص) به جعفر بن ابی‌طالب(ع) فرمود: ای جعفر آیا نمازی به تو یاد ندهم که اگر آن را بخوانی، هرچند از جبهه جنگ گریخته باشی که گناه آن بر تو به‌اندازه ریگ به هم فشرده بیابان و به عدد کف­های دریاها باشد همه این گناهان به پاداش آن نماز بخشیده شود؟ جعفر پاسخ گفت: بلی یا رسول‌ا... (بفرمایید) آن حضرت فرمود: چهار رکعت نماز می­کنی هرگاه بخواهی، اگر خواستی هر شب و اگر خواستی هرروز و اگر خواستی جمعه­ای تا جمعه دیگر (هفته­ای یک‌بار) و اگر خواستی ماه‌به‌ماه و چنانچه خواستی سالی یک‌بار آن را می­خوانی به‌این‌ترتیب که نماز را با تکبیر الاحرام شروع می­کنی، سپس در رکعت اول حمد و سوره زلزال را می­خوانی، آنگاه پانزده مرتبه می‌گویی: سبحان‌ا... و الحمدا... و لا اله الا ا... و ا... اکبر و به رکوع می­روی و در رکوع خود ده بار همان ذکرها را تکرار می­کنی و بعد سر از رکوع برمی­داری و باز همان ذکرها را ده بار دیگر می­خوانی و به سجود می­روی و در سجده­ات ده ­بار دیگر همان ذکر را می­خوانی، آنگاه سر از سجده برداشته و ده ­بار دیگر همان ذکر را می­خوانی، آنگاه سر از سجده برمی­داری و باز ده بار همان ذکر را می­خوانی، سپس قیام می­کنی و در رکعت دوم حمد و سوره والعادیات را می­خوانی و پانزده بار آن ذکر را می‌گویی و به رکوع می­روی در رکوع ده بار همان ذکر را می‌گویی، آنگاه از رکوع سر برمی­داری و آن ذکر را ده بار دیگر می­خوانی، سپس به سجده می­روی و در سجده‌ات ده بار همان ذکر را می‌گویی، بعد سر از سجود برمی­داری و باز ده مرتبه آن ذکر را تکرار می­کنی و سپس به سجده دوم می­روی و در هنگام سجود ده بار دیگر همان ذکر را می­خوانی و سر از سجده برمی­داری و ده بار دیگر همان ذکر را تکرار می­کنی، آنگاه تشهد گفته و سلام نماز را می‌گویی، سپس برمی­خیزی و دو رکعت دیگر نماز می­گزاری بدین ترتیب که در رکعت اول حمد و سوره اذا جاء نصرا... و در رکعت دوم حمد و سوره قل هو ا... احد را می­خوانی. در این نماز نیز به همان ترتیب دو رکعت قبل عمل می­کنی و سلام می­دهی. امام باقر(ع) فرمود: در هر رکعت هفتادوپنج بار تسبیحات گفته می­شود که هرکدام چهار تسبیح است و جمعاً سیصد تسبیح می­شود در هر رکعتی، و روی‌هم هزار و دویست تسبیح در چهار رکعت گفته می­شود و خداوند عزّوجّل آن‌ها را مضاعف می­سازد (و چنان‌که وعده فرموده در برابر هر حسنه ده حسنه پاداش عطا می­فرماید) به پاداش آن‌ها برای تو دوازده هزار حسنه منظور می­کنند که هر حسنه از آن در گرانی قدر مانند کوه احد و بزرگ‌تر از آن است؛

بلند نکردن صدای خود در وقت زیارت؛

وداع کردن امام(ع) در وقت بیرون رفتن از شهر آن حضرت با دعاهای وارده یا غیره؛

توبه و استغفار به جهت گناهان و تلاش در بهتر کردن حال و کردار و گفتار خود، بعد از زیارت؛

انفاق کردن به‌قدر امکان بر خادمان آستانه مقدسه (در حال حاضر این کار با احترام گذاشتن به آن‌ها و اخلاق نیکو امکان­پذیر است)؛

انفاق و احسان بر فقرا، مجاورین و مساکین؛

ازجملۀ آداب، عجله کردن در رفتن به سمت حرم هنگامی‌که حال نیایش به وی دست داد که خیر عظیمی دارد؛

سزاوار است وقتی‌که زوار بسیار است، کسانی که نزدیک ضریح­اند به دیگران اجازه زیارت دهند (تا دچار حق­الناس نشوند)؛

در زیارت آخر مستحب است غسل نموده و زیارت وداع بخواند.

کدام زیارت‌نامه برتر است؟

الف: زیارت جامعه

محمدتقی مجلسی فرمودند: هیچ شکی برای من نیست در اینکه این زیارت از سوی حضرت هادی(ع) صادرشده و کامل­ترین و بهترین زیارت است.

ایشان همچنین رویای صادقه حقی، روایت کردند که حضرت رضا(ع) بر خواندن این زیارت تأکید داشـتند. مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح­الجنان بعد از زیارت جامعه کبیره آورده­اند که حضرت حجت(عج) عنایت خاصی به این دعا دارند.

ب: زیارت امین­ا...

بعد از زیارت جامعه از صحیح­ترین زیارت­نامه­ها (زیارت امین­ا...) هست.

آفاتی که ارزش زیارت واقعی را می­کاهد

زیارت با مال حرام یا مالی که خمس و زکات آن داده نشده است؛

حج و زیارت با بدهکاری به دیگران؛

رنجش دیگران (حق‌الناس کردن و کاری که رنجش مؤمنی در پی داشته باشد)؛

زیارت و ادعای نادرست (مخالفت با دستورات ائمه معصومین(ع))؛

سفر حرام (سفری که اصل آن حرام باشد یا سفری که هدف آن معصیت باشد).

 

منبع: شماره 87 نشریه اندیشه تربیت