بعضی از سؤال‌هایی که گاهی به ذهن انسان می‌رسد پاسخ مشخصی دارد؛ مثلاً اگر بپرسیم چرا خورشید آفریده‌شده، برای پاسخ خواه‌ناخواه به این می‌رسیم که برای بشر نافع است و خداوند خواسته تا این منبع گرما و نور در خدمت زمین باشد. یکی از سؤال‌هایی که از این جنس است و پاسخ مشخصی دارد این است که:
چرا علی (ع) به‌عنوان امام و جانشین انتخاب شد؟
پاسخ این که مسئله امامت در حوزه انتخاب انسان نیست. بنا بر نیازی که انسان دارد تا به سمت کمال هدایت شود خداوند راهنماهای مختلف را بنا بر صلاحدید خود در مسیر زندگی انسان قرار داده؛ بنابراین طراحی معلمان هدایتگر باخداست. درست مثل‌اینکه اگر یک معلم کار بلد بخواهد برای کل بچه‌های کلاس یک نفر را به‌عنوان مسئول انتخاب کند قطعاً کامل‌ترین آن‌ها را معرفی می‌کند و هیچ اعتراضی هم عاقلانه به نظر نمی‌رسد. طبیعتاً از خدایی که حکیم است انتخاب حکیمانه‌ای انتظار می‌رود.
حتی وجود نازنین پیامبر اسلام(ص) هم مأمور ابلاغ انتخاب بودند نه خود آن؛ بنابراین این سؤال یک نوع مغلطه است تا برای باور انسان ایجاد شک و تردید نماید! بعد از واقعه غدیر و اعلام رسمی جانشینی امیرالمؤمنین(ع)، عده‌ای نارضایتی و تردید خود را در جمع مطرح کردند. پیامبر رو به آن‌ها فرمودند: «به خدای یکتا قسم که تمام این‌ها از جانب خداوند است.» وقتی پیامبر را به‌عنوان نبیِ برگزیدۀ خداوند می‌دانیم نمی‌توانیم فقط بعضی از فرمایشات ایشان را قبول کنیم و بعضی را نه! این‌یک امر مسلمی است.
مطلب دیگر اینکه وقتی رهبر دینی از طرف خدا انتخاب‌شده پس اطاعت از او واجب است. دوستان او را باید دوست داشت و از دشمنان او باید بیزار بود. این دو همان تولی و تبری در فروع دین است. تولی از ریشه ولی است و معنای این کلمه هم جانشین و راهبر است و هم دوست و تکیه‌گاه. تولی یعنی پناه بردن به دوستی که می‌تواند ما را از خطر گمراهی نجات بخشد.
دین اسلام یک برنامه منظمی است که نمی‌شود قسمتی از آن را زیر سؤال برد. درواقع کامل بودن و همه‌جانبه بودن این دین جایی برای شبهه باقی نمی‌گذارد. ایجاد شک و تردید نماد شیطنت‌هایی است که می‌تواند انسان را در مقابل خدا قرار دهد. تشخیص عاقبت چنین کسی کاملاً مشخص است.
قسمت دوم: یک اتفاق، یک نتیجه
کدام عقل سلیمی می‌پذیرد که این برنامه‌ریزی دقیق، نیمه‌کاره رها شود و فقط تعدادی از مردم را شامل شود! مثل‌اینکه بپرسیم می‌شود خداوند فقط برای رفع نیاز گرسنگی در تعدادی از مردم مواد غذایی را خلق کرده باشد!
این سؤال هم از همان سؤال‌هایی است که یک جواب بیشتر نمی‌تواند داشته باشد.
وقتی اولین نفر برای جانشینی انتخاب می‌شود با توجه به استمرار خلقت و تولد مداوم انسان، نمی‌شود که ادامه پیدا نکند. فلسفه اینکه پیامبر اکرم(ص) در واقعه غدیر و در خطبه غدیر همه امامان را معرفی می‌کند، همین است. در این میان اینکه قسمتی از خطبه اختصاص پیداکرده به بشارت ظهور آخرین امام برحق، دلیل مشخصی دارد. وقتی دنیا لیاقت استفاده از نور امامت را ندارد و از طرفی کسی باید بماند که زمین از وجود او زنده باشد، فلسفه توجه دادن پیامبر(ص) با جملاتی خاص در مورد امام دوازدهم مشخص می‌شود.
فرازهایی از قسمت هشتم خطبه غدیریه را با دقت بخوانیم و به آن فکر کنیم:
آگاه باشید همانا آخرین امام، قائم مهدی(ع) از ماست. هان! او بر تمامی ادیان چیره خواهد بود.
اوست انتقام گیرنده از ستمکاران و چیره بر تمامی قبایل مشرکان و رهنمای آنان.
اوست یاور دین خدا. او به هر ارزشمندی به‌اندازۀ ارزش او و به هر نادان و بی‌ارزشی به‌اندازۀ نادانی‌اش نیکی کند.
آگاه باشید! هم اوست که اختیار امور جهانیان به او سپرده‌شده است.
هان! پیشینیان از قرن‌ها ظهور او را پیشگویی کرده‌اند. اوست حجت پایدار و پس از او حجتی نخواهد بود.
کسی بر او پیروز نخواهد شد و ستیزنده او یاری نخواهد گشت. آگاه باشید! او ولی خدا در زمین، داور او در میان مردم و امانت‌دار امور آشکار و نهان است.
حالا ما می‌مانیم و یک انتخاب درست. شیعه تنها مذهبی است که معتقد است امام زمان(عج) زنده و حاضرند و این ماییم که وظیفه‌داریم مسیر ظهور ایشان را آماده کنیم. به نظر شما تشخیص درست از غلط با وجود این باور کار سختی است!
این سومین سؤالی است که پاسخ مشخصی دارد. شما چه فکر می‌کنید!
به مناسبت عید غدیر فعالیت‌های مختلفی در مدارس انجام می‌پذیرد که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود؛
پیش‌دبستان:
نوآموزان با کمک مربیان خود کاردستی تاج را درست کرده و روی آن می‌نویسند که من بچه شیعه هستم و بعد مجری برای آن‌ها توضیح می‌دهد که امروز چه روزی است و چه عیدی است، سپس همگی سرودی که حفظ کردند دسته‌جمعی آن را می‌خوانند و مولودی پخش می‌شود، بعد پذیرایی می‌شوند.
دبستان:
مسابقۀ «بهترین نوشته تبریک عید ولایت به امام زمان(عج)»
به دانش‌آموزان توضیح داده می‌شود که می‌توانند نامه‌ایبنویسند مبنی بر ابراز محبت و احوالپرسی و تبریک عید و درنهایت قول به امام زمان برای اینکه می‌خواهیم از دوستان واقعی ایشان باشیم.
برای فرم ظاهری نامه اختیار عمل در دست بچه‌ها هست تا هر طور که دوست دارند (شکل بیرونی و قالب) نامه را بسازند. همچنین از مربیان هم درخواست می‌شود که نامه‌هایشان را بنویسند و از زبان خودشان با امام زمانشان حرف بزنند، سپس مکانی در مدرسه تعبیه‌شده و هرروز چند نامه در معرض دید همه قرار گیرد. در ادامه دانش‌آموزان در کنار هم با همدلی و راهنمایی مربیان بسته‌های شکلات را برای کودکان آماده کنند و شادی‌هایشان را با آن‌ها تقسیم کنند.
نمایش غدیر در دبستان
صحنه: (چند درخت کهنسال در گوشه و کنار صحنه وجود دارد. برکه و گنجشک آهسته باهم صحبت می‌کنند. برکه دست‌هایش را باز می‌کند و کنار تخته‌سنگ می‌نشیند.)
برکه: سلام من یک برکه تنها بودم فقط چند درخت همسایۀ من بودند. هیچ‌کس اسم من را نمی‌دانست مدتی گذشت تا با یک گنجشک آشنا شدم.
گنجشک: من و برکه از قدیم باهم دوست بودیم همیشه باهم صحبت می‌کردیم تا اینکه یک روز ...
(صدای زنگ کاروان می‌آید)
برکه: آن روز مسلمانان از سفر حج برمی‌گشتند و قرار بود به سرزمین‌هایشان بروند.
گنجشک: جمعیت زیادی اطراف برکه جمع شدند.
شخص: چه اتفاقی افتاده که پیامبر(ص) دستور توقف دادند؟
برکه: پیامبر(ص) فرمودند آن‌ها که جلوتر رفته‌اند برگردند. (گوش به گوش با صدای بلند فریاد می‌زنند.)
گنجشک: پیامبر(ص) فرمودند سنگ‌های زیر درختان را بردارند تا زمین برای نماز جماعت صاف و هموار شود.
برکه: هوا گرم بود؛ بااین‌حال یاران پیامبر(ص) بعد از تمام شدن نماز با استفاده از جهاز شترها تپۀ بلندی درست کردند تا ایشان بالای آن پیام خدا را به مسلمانان بدهند.
گنجشک: پیامبر(ص) برای مسلمانان حرف‌های زیبایی زدند و فرمودند:
(برکه و گنجشک به همراه درختان دست‌های خود را بالا می‌برند و بلند می‌گویند):
من کنت مولا، فهذا علیٌ مولا؛ هرکس من مولای اویم، علی مولای اوست.
گنجشک: مردم جلو آمدند و به حضرت علی(ع) تبریک گفتند و با ایشان بیعت کردند.
پیامبر از مسلمانان خواست که وقتی به سرزمین‌های خود برگشتند این پیام مهم را به مسلمانان دیگر برسانند.
(برکه آهسته گریه می‌کند.)
گنجشک: برکۀ مهربان چرا گریه می‌کنی؟
برکه: برای اینکه سال‌هاست از آن روز می‌گذرد؛ اما هرروز عشق من به حضرت علی(ع) بیشتر می‌شود. از آن روز به بعد است که اسم من در تاریخ ماندگار شد. (من برکۀ غدیر خم شیعۀ علی ابن ابیطالب هستم.)
متوسطه اول:
مرحله اول:
بروشور «چ» که حاوی اطلاعات چکیده از تولی و تبری در فروع دین، اشاره کوتاهی به واقعه غدیر، ترجمه قسمتی از فراز هشتم خطبۀ غدیر (با موضوع امام زمان(عج)) در روزهای قبل از برنامه بین دانش‌آموزان توزیع‌شده و در برنامه اصلی از بین دانش‌آموزان داوطلب شرکت در مسابقه مشخص می‌شود (در انتخاب نفرات بهتر است از مربیان مورد علاقه کمک گرفت).
تعیین گروه داوری با ترکیبی از پنج دانش‌آموز و دو مربی هم از قبل اتفاق افتاده است. در این مرحله نهایتاً سی دانش‌آموز (از هر پایه ده نفر) مشخص می‌شوند و در دو گروه پنج‌نفره تقسیم می‌شوند (6 گروه). چهار چرای مهم در رابطه با مطالب بروشور تهیه‌شده که به‌صورت قرعه هر گروه یکی را انتخاب می‌کند. در کنار سؤال انتخابی، یک برگه زندگینامه کوتاه دو انسان موفق در زمان معاصر هم به گروه‌ها داده می‌شود. (انتخاب باید با توجه به محبوبیت افراد نامبرده در دیدگاه بچه‌ها باشد و به دو ویژگی عدم پذیرش ذلت و تسلیم بودن در امور الهی پرداخته‌شده باشد. در تنظیم این مطالب می‌توان از معلمان تاریخ، دینی و ادبیات بهره برد).
اعضای گروه موظف‌اند در طول زمان مشخص به پاسخ جمعی برسند. نماینده گروه در وقت تعیین‌شده به دفاع از پاسخ‌داده‌شده می‌پردازد. چهار چرای مطرح‌شده در رابطه با مطالب بروشور و در محدوده اطلاعات عمومی دانش‌آموزان، عبارت است از:
چرا حضرت علی(ع) انتخاب شدند؟
چرا باید به تولی و تبری عمل کنیم؟
چگونه عمل کنیم، موفق‌تریم؟
چطور در دنیای امروز، درست و غلط را تشخیص دهیم؟
مرحله دوم:
بعد از دفاعیه نماینده هر گروه از سؤال قرعه، امتیاز گروه توسط هیئت‌داوران و نفرات انتخابی دانش‌آموزان دیگر که در جمع بچه‌ها نشسته‌اند، داده می‌شود. قبل از اعلام رأی نهایی (از مجموعه نظر هیئت‌داوران و بچه‌هایی که به‌صورت تصادفی انتخاب می‌شوند) مربی میهمان به پاسخ جمع‌وجور و کوتاه هر سه سؤال می‌پردازد. در پایان می‌شود به گروه موفق از حیث امتیاز، یادمانه‌ای تقدیم کرد.
در کلیه مراحل اجرا می‌توان از دوستان سید که با بازوبند سبز مشخص‌اند کمک گرفت و در پایان یادمانه‌ای هم به آن‌ها تقدیم نمود.
ماه صفر به پایان می‌رسد. شهادت امام هشتم در آخرین روز این ماه، پایان دو ماه سوگورای است. از آغاز محرم، سرشک غم باریده‌ایم، تا عاشورا، اربعین، بیست‌وهشتم صفر و سرانجام روز شهادت حضرت رضا(ع). اینک جهان تشیع در سوگ غریب خراسان است، والامردی که در راه آرمان و برای کسب خشنودی حضرت حق، شکیبا و استوار، رضای الهی را به جان پذیرفت و رهروان طریق توحید را تا رسیدن بر قله‌های شرف و وادی رستگاری رهنمون شد. هشتمین مظلوم، عصارۀ ایمان و هدف، آمیزه‌ای از دانش و تقوا، عبادت و بینش، مبارزه و پایداری و اراده و همت بود. او، هر چند در اوج عزت و جلال، اما اسیر ظلم مأمون بود؛ آن‌گونه که گاهی از خدایش، مرگ می‌طلبید.
آه از آن انگور مسموم، که رضای آل محمد علیهم السلام را به رضوان برد!
وای از آن زهر جفا که امام جواد را یتیم کرد!
