روش های تربیتی و آموزشی جایگزین رقابت

به‌منظور انتقال نظریات کاربردی برای فراهم‌سازی زمینه‌های تعالی فعالیت‌های فرهنگی و تربیتی، ضمن بررسی و معرفی کتاب‌های مناسب، خلاصه‌ای از کتاب‌های معرفی‌شده تقدیم گردیده است. در این شماره کتاب «درآمدی بر طرح مدرسه صالح»، برگرفته از مبانی نظری و سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، معرفی و بخش‌هایی از آن ارائه می‌شود.

امید است همکاران بهره‌برداری نمایند و نسبت به کاربست‌های موضوع در سطح مدارس اقدام و زمینۀ مطالعات عمیق‌تر دانش‌آموزان را بیش‌ازپیش فراهم نمایند.

... ادامه از شماره قبل

 

چگونه این اهداف را پیاده می­کند؟

پر کردن شکم و لذت­های جنسی را هدف زندگی قرار می­دهد؛

نفوذ در خانواده و سُست کردن خانواده­ ها به‌خصوص خانواده­ های متدین؛

جدا کردن دین از سیاست و جلوه دادن عدم کار آیی دین؛

مردود شناختن فرهنگ خود؛

شکستن غرور مردم؛

کم­رنگ کردن التزام به رعایت احکام شرعی؛

ایمان زُدایی و شک در اعتقادات با ایجاد جلسات مذهبی منحرف و ترویج آیین­ها و دین­های دروغین؛

بی ­تفاوتی نسبت به ارزش­های دینی؛

واردکردن خلل در مهم­ترین اصل قانون اساسی «ولایت‌فقیه».

 

چه باید کرد؟

اولین چیزی که به نظر می­رسد کشیدن حصار، ایجاد محیط بسته، منع کردن و برقراری نظام تربیت پُلیسی است؛ اما آیا با این روش مشکل حل می­شود؟ خیر!

توصیه­ هایی به مربیان و اولیای دانش ­آموزان، برای مصونیت در برابر تهاجم فرهنگی:

تکیه‌ بر فرهنگ، معارف و ارزش­های اسلامی؛

سالم بودن تفکر مربی و پدر و مادر و همچنین داشتن عقیده صحیح و یقین به اصول و احکام الهی؛

داشتن بینش و منطق صحیح و نرمی و ملاطفت در رفتار با دانش ­آموزان؛

آوردن مال حلال در زندگی؛

از کودکی به فرزندان و متربیان بیاموزیم که اسلام مساوی است با سربلندی و افتخار؛

پرورش کرامت انسانی و عزت‌نفس در فرزندان و متربیان، البته با حفظ تعادل؛

ایجاد محبت و معرفت نسبت به پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) در دل دانش ­آموزان؛

ایجاد محیط گرم در خانواده و فضای تفاهم و بانشاط در مدرسه برای متربیان؛

دوستان خوبی برای فرزندان و متربیان خود باشیم و از عصبانیت و خشونت پرهیز کنیم؛

اصالت و شخصیت دینی خود و فرزندانمان را مستحکم کنیم؛

خود و فرزندان و متربیان را آماده‌سازیم که در دام شیطان نیفتیم؛

از روش­های خشکِ مذهبی که ایجاد بدبینی می­کند پرهیز کنیم.

توصیه ­های مقام معظم رهبری در رفتار با جوانان

باید نسل جوان را حفظ کرد؛

با جوانان با صراحت و صداقت حرف بزنید؛

برخورد شایسته با جوانان داشته باشید؛

از جوانان به‌عنوان یک کالای مصرفی استفاده نکنید؛

در برنامه ­ریزی برای جوانان شتاب‌زده عمل نکنید؛

جوانان را در برابر شبهات حفظ کنید؛

محیط فرهنگی را برای جوانان حفظ کنید؛

جوانان را به ورزش کردن وادار کنید؛

به هنر و هنرمندان جوان توجه نمایید؛

به جوانان، تضرع و توسلِ فرزانگان را یاد دهید؛

به جوانان، دین بیاموزانید.

تربیت فرزندان به حُبِّ علی بن ابی‌طالب(ع)

قال رسول‌ا...(ص): «أدِّبُوا اَولادکُم بِحُبِّ عَلِیّ بنِ أَبی طالِب(ع)»؛ فرزندان خود را به محبت علی بن ابی‌طالب(ع) ادب کنید.

سؤال 1) حب چیست و حبّ علی بن ابی‌طالب(ع) یعنی چه؟

حب در قرآن کریم است، آنجا که حضرت ابراهیم(ع) برای هدایت مُشرکان (چون شب تاریک درآمد و ستارۀ درخشان را دید) گفت: «إنّی لا اُحِبُّ ألآفِلینَ»؛ این پروردگار من است، پس چون آن ستاره غروب کرد، گفت: «من چیز نابود شونده را دوست ندارم».

حضرت ابراهیم(ع) می­گوید: «خدا آن چیزی است که انسان به او دل دهد، علم و فلسفه به خاطر این است که انسان نهایتاً حب داشته باشد.»

امام صادق(ع) می­فرماید: «اَلحُبُّ اَفضَلُ مِنَ الخَوفِ»؛ خوف از خداوند بسیار خوب و پسندیده است؛ اما حب به خداوند از خوف برتر و بالاتر است.

امام باقر(ع) می­فرماید: «هَلِ الدِّینُ اِلاَّ الحُبّ»؛ آیا دین جز محبت، چیز دیگری است؟

امام باقر(ع) می­فرماید: «اَلدِیّنُ هُو الحُبُّ وَ الحُبُّ هُوَ الّدِین»؛ دین همان حب و حب همان دین است.

امام باقر(ع) می­فرماید: «الأیمانُ حبٌّ و بُغضٌ»؛ ایمان، دوست داشتن و دوست‌نداشتن است.

امام صادق(ع) در شرح آیۀ: «فَمَن یَکفُر بِالطّاغوتِ و یُؤمِن بِا... فَقَدِ استَمسَکَ بِالعُروَةِ الوُثقی»؛ پس اگر کسی، از راه کفر و اطاعت طاغوت برگردد و به راه ایمان و پرستش خدا گراید؛ به رشتۀ محکم و استواری چنگ زده است.

عُروة الوثقی را می­فرماید: «مَوَدَّتُنا اهل‌البیت»؛ مودّت و دوستی ما اهل‌بیت است.

سؤال 2) چگونه می­توان حبّ علی بن ابی‌طالب(ع) را ایجاد کرد؟

پیامبر گرامی اسلام(ص) می­فرماید: «اَلمَرءُ مَعَ مَن أَحَبَّ»؛ انسان باکسی است که او را دوست دارد؛ یعنی خواستار کسی است که به او علاقه‌مند است و او را دوست دارد.

حضرت علی(ع) می­فرماید: «انَا مَعَ رسول‌ا...(ص) وَ مَعِیَ عِترَتیِ و سِبطَیَّ عَلی الحَوضِ أُرادَنا فَلیَأخُذ بِقَولِنا وَلیَعمَل بِعَمَلِنا»؛ من با رسول‌ا...(ص) هستم و عترت من و فرزندانم بر سر حوض کوثر، هر کس ما را دوست دارد. سخنان ما را فرامی‌گیرد و به آنچه ما عمل می­کنیم او عمل کند.

امام صادق(ع) می­فرماید: «سه چیز است که محبت برجای می­گذارد: دین، تواضع و بذل و بخشش.»

حضرت علی(ع) می­فرماید: «سه چیز است که محبت را ایجاب می­کند: حُسن خُلق، حُسن مدارا و رفق و تواضع.»

امام باقر(ع) فرمود: «خوش‌رویی، زیبایی و گشاده­رویی محبت کسب می­کند و نزدیک شدن به خداوند را. بداخمی و برخورد به‌سختی و خشونت، دوری از خدا را به بار می ­آورد.»

 

سؤال 3) نهایت محبت کجاست و به‌سوی چه کسی؟

خداوند می­فرماید: «قُل إن کُنتُم تُحبُّونَ ا... فَاتَّبِعُونی یُحبِبکُمُ ا...»؛ بگو ای پیامبر! اگر خداوند را دوست دارید، مرا تبعیت کنید، خداوند شمارا دوست خواهد داشت.

امام صادق(ع) می­فرماید: «اَلقَلبُ حَرَمُ ا... فَلاتُسکِن حَرَمَ ا... غَیرَ ا...»؛ قلب جایگاه و حرم خداوند است، به‌غیراز خدا چیزی و کس دیگر را در آن جای ندهید. 

 

سؤال 4) در مدرسه چه کنیم؟

در حدیث موردبحث پیامبر(ص) می­فرماید: «ادب شما دربارۀ فرزندانتان همراه با حبّ علی(ع) باشد؛ یعنی آمیختگی ادب و تربیت به همراه حبّ ائمه(ع)»

برای تربیت و ادب فرزندان و شاگردان به حبّ علی بن ابیطالب(ع) چند توصیه را بیان می­داریم:

مربی خود نسبت به امیرالمؤمنین و ائمه اطهار(ع) حبّ داشته باشد؛ و این حبّ واقعی باشد و در رفتار و اعمال او به‌طور طبیعی مشهود باشد نه تصنعی و ظاهرسازی؛

حضرت علی(ع) می­فرماید:

«... وَلیَعمَل بِعَمَلِنا»؛ به آنچه ما عمل می­کنیم او نیز عمل کند.

شاگردان خود را دوست داشته باشد و این دوست داشتن فقط به خاطر خدا باشد؛

استفاده از شعائر اسلامی و مراسم و برنامه ­های جشن و عزاداری و فعالیت­های پرورشی وسیله ­ای باشد برای تربیت دینی و وِلایی دانش آموزان؛

بهترین و مؤثرترین روش برای تربیت دینی و ولایی فرزندان و شاگردان، سازندگی خود مربّی و عمل به دستورات دین و داشتن رفتارهای اجتماعی و روابط صحیح اسلامی است که دانش ­آموز بدون هیچ شکی عیناً می­پذیرد و تربیت می­شود، همان‌طور که امام صادق(ع) فرمود: «کونُوا دُعاةَ النّاسِ بِغَیر اَلسِنَتِکُم. لَیَرَوا مِنکُمُ الوَرَعَ وَ الأِجتِهادَ»؛ مردم را به راه خدا دعوت کنید به غیر زبانتان (با رفتار و اعمالتان)؛ چراکه از شما پرهیزکاری و جدیت را ببیند.